Sport, cultuur en recreatie

Welke belangrijke ontwikkelingen zien we voor 2024?

Sportbeleid en sportaccommodatie

Uitvoering geven aan de sport- en beweegvisie
De nieuwe sport- en beweegvisie is in ontwikkeling.

Nieuwe tarieven sportverhuur en indexatie van inkomsten Twentebad
Naar verwachting wordt de tarievenlijst met 8,9% indexering verhoogd. Deze verhoging kan impact hebben op het verenigingsleven en de verhuur van accommodaties. Deze indexering is gemeentebreed en zorgt ervoor dat de begrote inkomsten van het Twentebad op 2,4 miljoen staan. Wij streven ernaar om deze ambitieuze doelstelling te halen.
Het gemeentelijke beleid is dat de sportparken en sportaccommodaties tegen 40% kostprijsdekkende huur verhuurd worden aan amateurverenigingen. In 2024 starten wij met met een onderzoek naar de kostprijsdekkendheid van de tarieven.

Ontwikkeling energielasten Twentebad
In 2023 heeft onderzoek plaatsgevonden voor verduurzaming. De gemeente Hengelo geeft uitvoering aan de uitkomst van dit onderzoek (23-FP-5.5).

Omgevingswet
Zoals het er nu naar uitziet treedt op 1 januari 2024 de Omgevingswet in werking. Wat dit exact betekent voor het sportbeleid, sportaccommodaties en Twentebad wordt nader onderzocht.

Cultuurbeleid

Stedelijke cultuur/ Koers 2040
We investeren samen met de culturele partners om (jong) talent aan te trekken, te boeien, aan de stad te binden en mogelijkheden voor ontwikkelen te creëren. Niet alleen de kernvoorzieningen spelen hierin een rol, maar de gehele brede culturele sector (bijvoorbeeld in Hart van Zuid en Spoorzone Hengelo-Enschede). We willen ruimte geven aan experimenten en vernieuwende projecten uit de sector faciliteren. Projecten en experimenten die aanvullend zijn op het bestaande aanbod, maar wel afwijkend genoeg om een nieuwe generatie aan te trekken en te behouden (24-NB-9.4).

Cultuurregio Twente
Het cultuurprofiel Ruimte voor Verbeelding van de regio Twente voor de periode 2021-2024 vormt de basis voor de regionale samenwerking tussen Twentse gemeenten, de provincie Overijssel en andere partners op het gebied van kunst en cultuur. Dit cultuurprofiel is vastgesteld door de 14 colleges van Twente, inclusief van de gemeente Hengelo. Dit profiel is verder uitgewerkt in het Uitvoeringsprogramma voor de Cultuurregio Twente voor de periode 2023-2028 (24-NB-5.8).

Inflatie en indexatieVerschillende culturele instellingen hebben signalen gegeven dat ze in de problemen komen door de hoge inflatie. De indexatie van de subsidies is gemeentebreed 8,9% voor 2024. Hiermee komen we de culturele voorzieningen deels tegemoet aan de inflatie/ stijgende kosten. Wij blijven in gesprek met de culturele instellingen en bij grote problemen informeren wij u.

Groen
Door klimaatverandering ontstaan meer pieken in neerslag en droogte en neemt de biodiversiteit af. Zo zullen hevige regenbuien vaker voorkomen, en tegelijkertijd wordt het droger en heter. Om in de toekomst het wateroverlastrisico beperkt te houden moeten we de riolering en het stedelijk watersysteem hierop aanpassen. Hierbij zijn vooral grotere bovengrondse maatregelen nodig om het teveel aan water tijdelijk te bergen, zowel in groenstroken van de gemeente als op particulier terrein. Wij kiezen voor een duurzame aanpak en richten de openbare ruimte in met robuuste oplossingen om de hevige neerslag op te kunnen vangen. Extra groen en water in de openbare ruimte vermindert hittestress. Wij gaan proberen om particulieren te bewegen om minder stenen in de tuinen te leggen en meer groen aan te leggen.

Erfgoed
Cultureel erfgoed maakt een steeds essentiëler onderdeel uit van onze stad. Het gaat niet alleen fysiek om gebouwen, de stedenbouwkundige opzet, het landschap, maar ook om de verhalen, de historie en de beleving van erfgoed. Behoud door herontwikkeling is overgegaan in behoud door bewustwording. Trots op de wederopbouw, het industriële verleden, een prachtig Tuindorp en alle verhalen die daarbij verteld kunnen worden. Inmiddels staat een nieuwe generatie erfgoed boven aan het lijstje van aandachtspunten: de post ’65 periode. Landelijk en lokaal wordt hierover nagedacht en zal een inventarisatie plaats gaan vinden waaruit een beschermingsprocedure zal volgen.

Puiencommissie
Verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van de binnenstad; door aanpassingen van winkelpanden, waarbij de architectuur van het totale pand wordt bezien. De Puiencommissie is van origine gericht op de gevels op de begane grond maar merkt, mede door de transformatie van panden naar wonen, dat ook de verdiepingen meer aandacht behoeven. Dit biedt kansen om hierin mee te denken en ook daar de kwaliteit te verhogen. Reclamevoering en blinde etalages krijgen hierin steeds meer aandacht.

Relevante beleidsnota's

• Kadernota Sport en Bewegen (2017)

• Lokaal Sportakkoord (2023-2026)

• Kadernota Spelen (2016)

• Lokaal Preventieakkoord (2022)

• Landelijke nota gezondheidsbeleid (2020-2024)

• Samen meer voor kunst en cultuur Cultuurnota (2021-2024)

• Kwartier maken voor de Collectie Hengelo (2008)

• Deltaplan Collectie Hengelo (2010)

• Beleidsnota Cultuurhistorisch Erfgoed (2014-2022)

• Omgevingsvisie Hengeloos buiten (2020)

• Omgevingsvisie Het Hart van Hengelo (2022)

• Nota Vrijetijdseconomie (2011-2021)

• Horecavisie (2016)

• Nota Snippergroen (2015)

• Groenplan Hengelo (2015)

• Meerjarenplan gezondheid (2019)

• Een nieuwe focus op preventie (2019)

• Accommodatiebeleid Sociaal en Vastgoedkaders (2021)

• Bomenverordening + beleidsregels (2018*)

• Bijzondere Bomen Hengelo

Verbonden partijen

Gildebor/SWB Midden-Twente
Gildebor draagt bij aan het programma door het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en de sportaccommodaties.

Regionaal Bestuurlijk Overleg Sport en Bewegen Twente
Het bestuurlijk overleg sport en bewegen in Twente draagt bij aan het programma door onderlinge afstemming, kennisdeling en samenhang te bevorderen. Eind 2023 wordt de nieuwe visie ‘Sport en Bewegen in Twente’ besproken met de 14 Twentse gemeenten.

Recreatieschap Twente
Recreatieschap Twente is per 1 januari 2022 opgericht. Het recreatieschap draagt bij aan het programma door het beheer en onderhoud van de recreatieparken en door het bevorderen van recreatie en toerisme.

Cultuurregio Twente
Cultuurregio Twente is een samenwerkingsverband tussen de kunst- en cultuursectoren in alle Twentse gemeenten. Het profiel van de Cultuurregio Twente 2021-2024 en onderliggende ambities zijn door alle 14 Twentse gemeenten (colleges) vastgesteld.

Wat willen we bereiken?

^{1. Door de Corona-pandemie zijn de inwoners op een andere manier gaan sporten en gebruik gaan maken van openbare speelvoorzieningen. Wij kunnen ons voorstellen dat het aantal inwoners minder tevreden is over de tevredenheid van speelvoorzieningen. Wij proberen dit met het inrichten van de nieuwe sport- en beweegvisie te voorkomen. Vooralsnog passen wij de streefwaarden daarom niet aan.}

Wat gaan we daarvoor anders doen in 2024?

5.1.1 Meer inwoners van Hengelo sporten, bewegen en spelen

• We geven uitvoering aan de Brede SPUK-regeling (Gezond en Actief Leven Akkoord, Combinatiefunctionarissen en het Sportakkoord 2.0 (23-FP-7.1).

  Samen met verenigingen, aanbieders en gebruikers zetten we ons in voor een sociaal veilig klimaat binnen onze sport- en beweegaccommodaties en voorzieningen.

• In samenwerking met fysiek en sociaal domein zetten we ons in om sport en bewegen nadrukkelijk aandacht te geven in de omgevingsvisie en spoorzone Hengelo Enschede.

• We zetten ons samen met Gildebor en vastgoed om het beheer van onze accommodaties en velden optimaler en efficienter in te zetten.

• Door de veranderingen in het sport- en beweeglandschap initieren sport- en beweegaanbieders het Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS). We besteden aandacht in een faciliterende rol om de aanbieders te ondersteunen.

• We starten met de nieuwbouw en renovatie van bestaande bouw op sportpark Veldwijk voor de huisvesting van de voetbalacademie (24-NB-5.4).

5.2.1 Inwoners en bezoekers waarderen het culturele aanbod en erfgoed in Hengelo hoger

• Stichting Lokale Omroep Hengelo-1Twente Hengelo wil haar organisatie professionaliseren om de ontwikkeling naar Streekomroep zo goed mogelijk voor te bereiden. We staan hier positief tegenover en hebben hiervoor (in afwachting van de ontwikkelingen op het gebied van Streekomroepvorming en licentieaanwijzing) voor 2024 en 2025 € 164.000 per jaar extra beschikbaar gesteld (24-NB-5.1).

• Om de programmering van de Schouwburg Hengelo toekomstbestendig te maken wordt onderhoud aan de theatertechniek uitgevoerd en uitgebreid. Wij laten 7 extra trekken installeren zodat de Schouwburg Hengelo op het niveau van vergelijkbare zalen in Nederland uitkomt (24-NB-5.2).

• We dragen financieel bij aan de plaatsing van 10 kunstwerken van de stichting Storkiaan. Hiervoor worden afspraken, zoals grondgebruik, beheer en onderhoud, vastgelegd in een overeenkomst tussen de gemeente en de stichting Storkiaan (24-NB-5.3).

• We geven uitwerking aan het Uitvoeringsprogramma voor de Cultuurregio Twente voor de periode 2023-2028. Dit programma moet leiden tot versterking van het cultuuraanbod in Twente, de samenwerking in de regio en het aantrekken en behouden van (jong) talent (24-NB-5.8).

• We onderzoeken de mogelijkheden om het aanbod aan cultuur, sport en jeugd activiteiten (als onderdeel van de sociale basis) beter digitaal vindbaar te maken in samenwerking met het veld. Hiermee geven we invulling aan de motie “Vandaag te doen in ons Hengelo”.

• We geven uitvoering aan de Brede SPUK-regeling op het thema brede regeling Combinatiefuncties cultuur (23-FP-7.1).

• We doen samen met de atelierorganisaties belangrijke aanpassingen aan het atelierbeleid. Hierdoor komt er meer doorstroming op gang binnen het huidige atelierbestand. Op die manier willen we ruimte maken voor (jonge) nieuwe makers en creatieve ondernemers die zich willen binden aan de stad Hengelo.

• Gemeentebreed voeren we de kostprijsdekkende huur in. Culturele instellingen die vastgoed huren hebben hiermee te maken (23-FP-9.17).

• We haken in een vroeg stadium aan bij ontwikkelingen om erfgoed een onderdeel te laten zijn van elke ontwikkeling.

• Cultureel historisch Erfgoed krijgt een plek in de instrumenten van de Omgevingswet: omgevingsvisie, omgevingsprogramma en omgevingsplan. Religieus erfgoed wordt hierin meegenomen; we stellen daar geen aparte visie voor op.

• Voor cultuur historisch erfgoed kiezen we een integrale benadering en betrekken we onze externe partners, zoals welstand, de Rijksdienst en andere adviesorganen.

• We stimuleren het gesprek tussen onze erfgoed-partners en belangengroepen.

5.3.1 Inwoners zijn meer tevreden over de hoeveelheid en kwaliteit van openbaar groen in Hengelo

• Wij maken de binnenstad steeds aantrekkelijker door nog meer groen en water toe te voegen.

• In 2020 is er voor vier jaar een investeringsbedrag van € 150.000 per jaar beschikbaar gesteld voor het vergroenen van de wijken. In 2020 is een start gemaakt met het project Van Grijs naar Groen in de wijken Woolde en Noord. Daarna zijn de wijken Slangenbeek, Wilderinkshoek, Groot Driene en de Hengelose Es opgestart. In 2024 volgen de Berflo Es en de Hasseler Es. Bij het vergroenen van de wijk krijgen de inwoners een belangrijke rol bij het bepalen waar en hoe de vergroening uitgevoerd wordt. Daartoe kunnen zij ideeën indienen die gezamenlijk worden uitgewerkt.

• Wij werken verder aan het ambitieplan voor het Weusthagpark. In verschillende sporen wordt nu gewerkt aan de verdere ontwikkeling, waaronder: de kinderboerderij doorontwikkelen naar model “Twentse Hoeve”, het herinrichten van de entree van het park (en de kinderboerderij; 24-NB-5.5), Het project Good Ettn gaat stadslandbouw vormgeven in het park en er lopen projecten rondom het verduurzamen van het park.

• Wij gaan samen met de Vereniging Vrienden van Weusthag en de HAN verder onderzoeken of het waterpeil in het park Weusthagpark omhoog kan worden gebracht om verdroging te voorkomen.

5.3.2 Hengelo kent meer biodiversiteit in de openbare ruimte

• Wij willen maatregelen voor extra groen en water in de stad combineren om wateroverlast, droogte en hittestress terug te dringen. Bij alle projecten nemen we dit als uitgangspunt.

• Wij streven ernaar om water in ons gebied zo lang mogelijk vast te houden, zowel boven- als ondergronds.

• In 2021 zijn de klimaatdialogen gevoerd. In 2022 is de Klimaatadaptatiestrategie vastgesteld, die vertaald is naar een uitvoeringsprogramma (2023). De komende jaren gaan we uitvoering geven aan dit programma.

• Per 1 januari 2024 wordt een groenadviseur/stadsecoloog aangesteld voor een periode van 3 jaar
  (24-NB-5.7). Met alle ruimtelijke ontwikkelingen die de komende jaren gepland staan, wordt het steeds belangrijker om proactief in te zetten op het verbeteren van de ‘staat van instandhouding van beschermde dieren- en plantensoorten’. Dit kan bijvoorbeeld door natuurinclusief te bouwen, of door het (laten) opstellen van een soortenmanagementplan. Dit is een plan waarbij meer ruimte komt voor ruimtelijke ontwikkelingen maar waarbij er daarnaast ook gezorgd wordt voor een betere bescherming van planten en dieren.

Wat blijven we doen?

In deze paragraaf beschrijven wij ook de activiteiten die in gang zijn gezet en die wij in 2024 voortzetten en/of door ontwikkelen.

Sport

• We blijven inwoners stimuleren om te sporten en bewegen. Dit doen we op scholen, in wijken en bij sport- en beweegaanbieders voor specifieke doelgroepen. Zoals jeugd, mensen in een kwetsbare positie en mensen met een beperking.

• We blijven ons richten op het realiseren van duurzame verbindingen tussen verenigingen, sport- beweegaanbieders en onderwijs-, zorg- en welzijnsaanbieders. Hierbij dient sport als middel voor jeugd(zorg), gezondheid en preventie van eenzaamheid.

• We blijven combinatiefunctionarissen inzetten om specifiele doelgroepen (in specifieke wijken) kennis te laten maken met sporten, bewegen en zorgen voor sociale en mentale ontwikkeling.

• Samen met de overige Twentse gemeenten blijven wij inzetten op kwetsbare doelgroepen, gezondheid, inclusie en preventie.

• Wij zetten ons in om sporten, bewegen en spelen te stimuleren in de openbare ruimte, want inwoners sporten en bewegen steeds meer onafhankelijk van verenigingen.

• Wij blijven aandacht geven om de gemeentelijke accommodaties betaalbaar te maken voor inwoners. doordat wij ze tegen maatschappelijke tarieven verhuren aan Hengelose verenigingen en inwoners. Daarnaast verhuren we in de avonduren en weekenden ook een aantal sportaccommodaties die eigendom zijn van onderwijsinstellingen. Met onze sportaccommodaties en voorzieningen zetten wij ons in voor een laagdrempelig, optimaal en efficient gebruik.

• We maken onze sportaccommodaties, in samenwerking met SWB/Gildebor, aantoonbaar veilig, schoon en in goede staat van onderhoud conform de eisen van NOC*NSF en de sportbonden. Het Twentebad houdt het keurmerk Veilig & Schoon.

• Wij blijven sport en bewegen stimuleren door het beschikbaar stellen van subsidies (deskundigheidsbevordering, duurzaamheid, kennismaking, sporten met een beperking).

• Met Hengelo Sport blijven we inzetten op een aanbod van sport- en beweegparticipatie voor het onderwijs, de jeugd en verenigingen.

• Met het Twentebad blijven wij ons inzetten om te verduurzamen en uiteindelijk volledig van het gas te gaan. Het Twentebad biedt een kwalitatief hoog aanbod van zwemonderwijs, recreatie, sport en ontmoeting bij het Twentebad. Met deze accommodatie blijven wij investeren om een aantrekkelijk leer- en werkbedrijf te zijn voor Hengelose scholieren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
  Wij blijven ons ook inzetten op een optimaal 'watergebruik' van recreatief en (top)sport tot zorg.

Cultuur

• We subsidiëren de culturele kernvoorzieningen en een aantal middelgrote aanvullende culturele instellingen, waarbij de artistiek inhoudelijke en maatschappelijke kwaliteit het uitgangspunt vormen.

• We subsidiëren amateurkunstverenigingen, kleinere organisaties voor beeldende kunst en cultureel erfgoed, omdat zij een bijdrage leveren aan het kunst- en cultuuraanbod in de stad.

• De zendlicentie voor de lokale omroep in Hengelo loopt af in mei 2024. We zetten de juiste stappen rondom de aanwijzing van een “lokale instelling voor de verzorging van de publieke mediadiensten in de gemeente Hengelo” per mei 2024. Daarnaast speelt de landelijke doorontwikkeling naar Streekomroepen, waarschijnlijk per 1 januari 2025 (met beëindiging van bestaande zendlicenties per 31 december 2025).

• We werken samen met Hengelo Promotie om het bestaande kunst- en cultuuraanbod te promoten zodat meer inwoners het aanbod kennen en daar gebruik van kunnen maken.

• We leveren een bijdrage aan de uitvoering van het Actieplan Bruisende Binnenstad 2022-2026 op het gebied van Kunst en Cultuur.

• We stimuleren de samenwerking tussen het amateurkunstveld en de culturele kernvoorzieningen.

• We financieren (samen met Rijk, Provincie en de schoolbesturen) het programma Cultuureducatie met Kwaliteit met als resultaat een breed en divers aanbod van kunst- en cultuureducatie op de basisscholen van Hengelo.

• Kunst en cultuur-activiteiten vergroten de leefbaarheid van de stad. Daarom subsidiëren wij diverse culturele activiteiten zoals carillonbespelingen en behouden wij de incidentele subsidieregelingen voor amateurkunstinitiatieven en professionele beeldende kunst.

• Vanuit de gedachte van meedoen en persoonlijke ontwikkeling ondersteunen we verschillende activiteiten op het gebied van cultuurparticipatie in de wijken, onder andere voor jongeren (zoals de inzet van cultuurmakelaar en het initiatief Studio15 Talenthouse) (23-FP-5.4).

• De opdracht van de huidige stadsdichter loopt af. We organiseren samen met Bibliotheek Hengelo en stichting Hengelo Leest een Stadsdichterverkiezing om een opvolger te vinden.

• We gaan samen met stichting Schouwart op zoek naar zelfstandige huisvesting van het kunstpodium op een prominente locatie in de binnenstad.

• We geven uitvoering aan het Deltaplan gemeentelijke kunstcollectie. Conform stap 2 uit het deltaplan, formuleren we in 2024 een visie op het beheer en onderhoud van de collectie in de toekomst.

• We beheren en onderhouden het gemeentelijk kunstbezit.

• We geven een vervolg aan de inventarisatie van post-‘65 architectuur (panden en objecten).

• Voor aanwijzing van waardevolle panden en gebieden is continu aandacht.

• We houden aandacht voor het erfgoed in Hart van Zuid, zowel wat betreft bouwwerken (o.a. besluit 'Karakteristieke bouwwerken Hart van Zuid') als communicatie.

• We subsidiëren de restauraties van cultureel erfgoed, zoals monumentale panden, Tuindorp ’t Lansink, begraafplaatsen, herdenkingsmonumenten, studies voor herbestemming karakteristieke boerderijen en opstallen en communicatie/PR projecten gerelateerd aan erfgoed.

• We adviseren eigenaren op het gebied van restauratie, onderhoud, energiezuinigheid.

• We initiëren projecten op het gebied van erfgoed en brengen die in de uitvoering.

• We begeleiden en adviseren eigenaren van winkelpanden in de binnenstad in een proces van ontwerp naar uitvoering voor wijziging van de gevel op de begane grond. Tevens adviseren we eigenaren van winkelpanden in de binnenstad in passende reclamevoering. Ook adviseren en (beperkt) subsidiëren van onderhoud of wijzigingen op de verdiepingen van winkelpanden in de binnenstad.

• We subsidiëren kwalitatief goede verbouwingen van (winkel)panden in de binnenstad.

Openbaar groen en recreatie

• Vanaf 2020 is extra geld beschikbaar gesteld om te investeren in de vervanging van plantmaterialen, die het einde van hun levensduur hebben bereikt. Meer groen is een belangrijk thema. Behoud van bestaand groen is echter van minstens zo groot belang.

• Gildebor blijft de stad onderhouden volgens de vastgestelde beeldkwaliteitsnormen.

• Wij zetten ons in voor een prettig woon- en leefklimaat in de stad. Wij zorgen voor voldoende, gevarieerd en goed onderhouden openbaar groen. Daarbij houden wij rekening met de verschillende gebruiks- en natuurfuncties en met toekomstige klimaatontwikkelingen.

• Twee maal per jaar overleggen wij met onze externe groenpartners tijdens de Groene Tafel. Het doel is om elkaar te informeren over actualiteiten op het gebied van groen in Hengelo. Ook delen wij kennis en informatie en werken we aan gezamenlijke groenprojecten en/of -activiteiten in Hengelo.

• De externe groenpartners hebben een adviserende rol bij zwaardere ingrepen in de hoofdgroenstructuur.

• Samen met onze externe groenpartners stimuleren wij bewoners om tuinen groener te maken en te houden. We zijn hiervoor aangesloten bij de landelijke campagne van de Stichting Steenbreek. Ook doen we in 2024 weer mee aan het NK Tegelwippen.

• Wij zorgen voor uitdagende, veilige en goed onderhouden speel- en ontmoetingsplekken, afgestemd op de bevolkingssamenstelling in de wijken en buurten.

• Wij zorgen voor voldoende voorzieningen voor vrije beoefening van sport en spel in de openbare ruimte (de zogenoemde 12+ speelplekken), zoals trapvelden, tafeltennistafels en basketbalvoorzieningen.

• Vrij spel is overal waar dat veilig kan in de openbare ruimte toegestaan (informeel spelen).

• De kinderboerderij geeft bezoekers de mogelijkheid om te ontspannen, te recreëren en in contact te komen met dieren en planten.

• We subsidiëren recreatieparken in regionaal verband.

• Wij blijven regionaal en landelijk afstemmen en verder samenwerken op het gebied van de aanpak van de eikenprocessierups.

• Wij blijven actief bijdragen aan de verbetering van de leefomstandigheden van bijen en andere bestuivende insecten, zoals onder andere afgesproken in het Bijenconvenant.

• Wij blijven streven naar meer biodiversiteit, o.a. door de overgang naar extensief en ecologisch beheer van bermen en graslanden en door variatie in de soortkeuze van bomen en beplantingen.

• Wij blijven maatregelen nemen om water langer vast te houden in het gebied, o.a. door afkoppelen, aanleg van wadi’s en bergingsvijvers, meer ruimte voor de beken en het stimuleren van de vergroening van tuinen en groene daken.

Wat mag het kosten?

Financiële toelichting

5.1 Sportbeleid en activering (€ 375.000 voordeel)
Het voordeel is voornamelijk te verklaren door herverdeling van ambtelijke uren. Het voordeel op dit taakveld bedraagt hierdoor € 276.000 en leidt op andere taakvelden tot een nadeel. Per saldo is dit gemeentebreed budget neutraal. Het resterende voordeel is toe te rekenen aan incidentele subsidies (zoals de subsidie aan de IJsbaan Enschede) die in 2024 niet beschikt worden en indexatie van budgetten.

5.2 Sportaccommodaties (€ 243.000 nadeel)Het nadeel bestaat uit de som van mutaties op inkomsten en uitgaven. Deze worden hieronder afzonderlijk van elkaar toegelicht:

Inkomsten (nadeel € 483.000)

• In 2023 hebben wij een incidentele bijdrage van het Rijk ontvangen voor de sluiting van het Twentebad door Corona. Dit leidt tot een nadeel van € 684.000 in 2024.

• Bijstellen van de inkomsten uit sportverhuur leidt tot een voordeel van € 117.000 (23-FP-5.6)

• Bijstelling van de begroting voor de SPUK regeling sport btw leidt tot een voordeel van € 32.000 (23-FP-5.13)

• Het overige verschil is te verklaren door indexatie van budgetten.

Uitgaven (voordeel € 240.000)

• In de Zomernota (23-FP-5.5) hebben wij benoemd dat de energielasten aanzienlijk zullen stijgen. Hierbij hebben we in 2023 een bedrag begroot van € 1,2 miljoen en in 2024 een bedrag van € 624.000. Dit leidt tot een verschil tussen deze begrotingsjaren van € 664.000. Ter vergelijk bedroegen onze energielasten voor stijging van de energieprijzen ongeveer € 230.000 per jaar. Op dit moment wordt gewerkt aan compensatieregelingen voor oud Gazprom contracten waar Hengelo ook onder valt.

• De tarieven van Gildebor zijn verhoogd, hetgeen leidt tot een nadeel van € 149.000 (23-FP-5.7 en 5.8)

• In 2023 hebben wij incidenteel budget beschikbaar gesteld voor herstelkosten van schades (vergoed via de verzekering) van € 94.000 voor het Twentebad.

• Het overige verschil is te verklaring door verschuivingen in personele lasten en indexaties van budgetten.

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie (€ 181.000 voordeel)

• In 2024 wordt eenmalig € 24.000 beschikbaar gesteld voor het verlenen van een subsidie aan Stichting Storkiaan (24-NB-5.3).

• Meerdere projecten en activiteiten zijn in 2023 afgerond met eenmalig budget (bijvoorbeeld binnen de regeling Versterking en Vernieuwing in (post-)Coronatijd). Deze budgetten zijn niet meer beschikbaar in 2024. Een verschil (voordeel) van € 503.000 kan hiermee verklaard worden.

• Het resterende verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door prijsindexatie, rentelasten en toerekening van uren. Fluctuaties in de meerjarenbegroting zijn te herleiden naar onder andere incidentele subsidies.

5.4 Musea (€ 66.000 nadeel)Het verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door subsidie-, prijs-indexatie, rentelasten en toerekening van uren.

5.5 Cultureel erfgoed (€ 24.000 voordeel)In 2023 is budget beschikbaar gesteld vanuit de strategische agenda (€ 60.000) voor onderzoek naar versterking van de erfgoedfunctie t.b.v. stedelijke ontwikkeling en marketing van de stad. Aangezien dit budget incidenteel is leidt dit tot lagere lasten in 2024. Het resterend verschil wordt veroorzaakt door prijsindexatie en toerekening van uren.

5.6 Media (€ 287.000 nadeel)
Het nadeel wordt verklaard door indexaties van subsidies, met name de subsidie aan de Bibliotheek. In het meerjarenperspectief dalen de lasten. Dit is vanwege de bekostiging van de lokale omroepen vanaf 2026 door het Rijk in plaats van de gemeente.

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie (€ 769.000 nadeel)
De areaaluitbreiding, het nieuwe beleidsvoornemen drinkwatertappunten (24-NB-5.6), de hogere bijdrage aan Recreatieschap Twente (23-FP-5.9), de formatieuitbreiding voor de stadsecoloog (24-NB-5.7), hogere toerekening van ambtelijke uren en de prijsindexatie leiden tot hogere lasten in 2024. Door het bestaan van incidentele budgetten in 2023 wordt dit nadeel gereduceerd. Voorbeelden hiervan zijn de budgetoverheveling Ecologisch maaibeheer, de aanpassing van de indexering Gildebor naar 4,7% (23-FP-5.8), de motie Spelen sporten ontmoeten Berflobeek BerfloEs en de oorspronkelijke verlaging van het budget ecologisch maaibeheer. De kapitaallasten nemen in 2024 toe ten opzichte van het begroot bedrag van 2023. Dit verschil wordt overwegend veroorzaakt door het neerwaarts bijstellen van de begrote afschrijvingslasten in 2023 (o.b.v. de werkelijke cijfers, zie Zomernota 23-FP-9.5). Tegelijkertijd zijn er ook nieuwe investeringen gepland op het gebied van Groen (vervangingsinvesteringen kapitaalgoederen) en Spelen (Duurzame speeltoestellen), die de kapitaallasten in 2024 en verder verhogen. Meerjarig gezien lopen de kapitaallasten op van € 263.000 in 2025 tot € 328.000 in 2028. Tevens gaan we werken aan de herontwikkeling van de Kinderboerderij en de entree van het Weusthagpark. Dit leidt in 2024 tot een nadeel van € 29.000 ten opzichte van 2023. Meerjarig zullen de kapitaallasten tot een groter nadeel leiden. Zie ook de Zomernota onderdelen 24-NB-5.5 A en B.

Risico's

Sporten staat onder druk. Landelijke trends laten zien dat er minder gesport wordt door jeugdigen. We zien een toename van schermtijd onder jongeren. Waardoor er minder tijd wordt gemaakt om te sporten en buiten te spelen. Tevens speelt de klimaatverandering ook hier een rol. Met name de buitensporten ondervinden hier hinder van. De omstandigheden zijn te nat, te droog of het is simpelweg te warm om te sporten.

Ook de vraag naar sport verandert. We zien een toename van commerciële partijen die sport en beweging aanbieden, waar veel mensen gebruik van maken. Zoals personal training, obstakel run, fitnesscentra en voor de jeugd de binnenspeeltuinen. De kosten hiervoor zijn aanzienlijk en niet voor iedereen betaalbaar. Ook zie je dat er gevraagd wordt naar afwisseling en combinaties, de ene dag volleybal, de andere keer judo in dezelfde sporthal. Dit heeft wel consequenties voor het verenigingsleven en het aantal leden en vrijwilligers van sportverenigingen. Mensen zijn steeds meer gericht op de individu en minder op het collectief. Het risico is dat de verenigingen zich onvoldoende kunnen aanpassen aan de verandering van vraag en daardoor verdwijnen.

Het betaalbaar houden van sport is een uitdaging. Het onderhoud en kosten aan sportaccommodaties van de gemeente wordt duurder. Laten we de verenigingen daarvoor betalen, dan kan het zijn dat sporten voor deelnemers duurder wordt (of onbetaalbaar). Sport kent ook een financieel risico’s vanuit de fiscale systematiek. Afgelopen jaren ontvingen we een compensatie voor het BTW deel op sport gerelateerde kosten. De toekomst van deze compensatieregeling is onzeker.

Cultuur heeft zijn eigen risico’s. Een uitdaging is het draagvlak om te investeren in cultuur. Kunst en cultuur wordt als iets bijzonders gezien en wordt bijvoorbeeld niet standaard meegenomen bij ontwikkelingen in de openbare ruimte. Het is vaak een sluitpost en daardoor kwetsbaar. Het risico is dat het langzaam verdwijnt als er onvoldoende aandacht voor is. Cultuur is het cement voor de samenleving en vervult een preventieve rol.

De grote culturele instellingen in Hengelo zijn in grote mate afhankelijk van subsidies. Er is sprake van een wederzijdse afhankelijkheid. Want voor de voorzieningen op het gebied van kunst en cultuur is de gemeente afhankelijk van deze partijen. We willen dat de publieke gelden goed besteed worden en bijdraagt aan de doelstelling van gemeente. Het risico van de subsidiegelden is dat de externe organisatie mogelijk onvoldoende wordt uitgedaagd in het zijn en blijven van een financieel gezonde organisatie en we meer kunnen sturen op zakelijk partnerschap van de organisaties en de gemeente.