Leeswijzer
De kaders voor het nieuw beleid en financiën op hoofdlijnen voor de Beleidsbegroting 2025-2028 zijn in de Zomernota 2024-2028 vastgesteld door de gemeenteraad op 17 juli jl. Deze kaders zijn verwerkt in de nu voorliggende Beleidsbegroting. De doorvertaling van de Zomernota 2024-2028 vindt u met name terug in het programmaplan (hoofdstuk 5) en de paragrafen (hoofdstuk 6).
Na de vaststelling van de Zomernota heeft de tijd niet stil gestaan en hebben zich diverse nieuwe ontwikkelingen voorgedaan. De detailuitwerking van de hele begroting is nu ook verwerkt in de voorliggende Beleidsbegroting.
In hoofdstuk 3 wordt kort ingegaan op de beleidsmatige ontwikkelingen, zoals de strategische agenda en nieuw beleid. Daarnaast worden het bijgestelde financieel perspectief na de vaststelling van de Zomernota en de financiële positie van de gemeente Hengelo beschreven. Tevens wordt ingegaan op de risico's, het weerstandsvermogen, de belastingmaatregelen en de begrotingsuitgangspunten.
In hoofdstuk 4 treft u het raadsadvies en het raadsbesluit aan. De Beleidsbegroting bestaat daarna uit de volgende hoofdstukken.
In hoofdstuk 5 behelst het programmaplan. In paragraaf 5.1 wordt ingegaan op de koers, strategische agenda en talentopgave onder de noemer 'Hengelo in verbinding'. Dit vormt de kern van de begroting.
In paragraaf 5.2 worden de volgende beleidsprogramma's toegelicht: 1. Veiligheid, 2. Verkeer, vervoer en waterstaat, 3 Economie, 4. Onderwijs, 5. Sport, cultuur en recreatie, 6. Sociaal domein, 7. Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid, 8. Volkshuisvesting, leefomgeving en stedelijke vernieuwing en 9. Bestuur en ondersteuning.
Per begrotings-/beleidsprogramma treft u de volgende onderdelen aan:
Welke belangrijke ontwikkelingen zien we voor 2025?
Relevante beleidsnota's
Verbonden partijen
Wat willen we bereiken?
Wat gaan we daarvoor anders doen in 2025?
Wat blijven we doen?
Wat mag het kosten?
Risico's
Bij 'Wat willen we bereiken?' zijn de doelen per programma geformuleerd met daaraan gekoppeld de beleidsindicatoren. Middels de beleidsindicatoren kunnen we volgen in welke mate we de doelen gaan behalen. De meeste peilwaarden van de beleidsindicatoren halen we (jaarlijks) op middels uitvraag bij het HengeloPanel. Het kan voorkomen dat we nu meerdere peilwaarden met een verschillend uitvraagjaar tonen per beleidsindicator. Bijvoorbeeld als door een eerdere enquete al een peilwaarde bekend was. Dan tonen we beide waarden. Dit doen we met name omdat bijv. een eerdere uitvraag is gedaan in een jaar waar corona heerste.
In 2025 willen we een nieuw proces met uw raad opstarten om de doelen en beleidsindicatoren verder aan te scherpen n.a.v. de koers c.q. verdere uitwerking van de strategische agenda. Zie paragraaf 3.1 voor een toelichting.
Bij 'Wat gaan we daarvoor anders doen in 2025?' zijn de daarvoor in komend jaar benodigde acties gekoppeld aan de doelen.
Bij 'Wat blijven we doen?' wordt een beschrijving gegeven van de activiteiten, die de gemeente Hengelo al jaarlijks uitvoert.
In 'Wat mag het kosten?' kent elk programma een (op basis van de begrotingsvoorschriften) onderverdeling naar taakvelden. Hierin wordt een financiële toelichting van verschillen > € 50.000 of > 10% van het budget gegeven. De financiële toelichtingen kunnen op de taakvelden niet zonder meer één op één vergeleken worden met de mutaties die zijn genoemd in de Zomernota 2024-2028.
In de Zomernota wordt uitgegaan van een vergelijking van de afzonderlijke jaarschijven 2025-2028 ten opzichte van de meerjarenschijven 2025-2027 bij de (gewijzigde) Beleidsbegroting 2024-2027. Sommige afwijkingen zijn namelijk al eerder ontstaan in voorgaande jaren door bijv. eerdere Zomer-/Kadernota's of een Zomerbrief. Deze mutatie vindt u niet direct terug in de vergelijking van dezelfde begrotingsjaren (paragraaf 3.2 van deze Beleidsbegroting), maar maakt wel onderdeel uit van de financiële toelichting in het programmaplan (hoofdstuk 5) tussen de jaarschijf 2025 ten opzichte van de jaarschijf 2024. Tevens kunnen budgetten structureel zijn aangepast met ingang van 2024 in de Zomernota 2024-2028. Dit leidt dan ook niet tot een verschil in de financiële toelichting in het programmaplan (hoofdstuk 5). Ook ziet u in hoofdstuk 5 in de financiële toelichting terug of budgetten zijn geïndexeerd, terwijl dat in de Zomernota in één onderdeel 24-FP-9.2 'Prijs- en loonontwikkelingen versus compensatie gemeentefonds' is gepresenteerd.
Wijziging Iv3 en de invloed hiervan op de presentatie van de financiële tabellen in programma 6
Informatie voor Derden (Iv3) is een informatiesysteem waarin staat welke financiële informatie gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen moeten verstrekken. De afnemers van deze financiële informatie zijn onder meer de financieel provinciaal toezichthouder, de Europese Unie, het ministerie van BZK en het CBS.
De Iv3 uitvraag op het gebied van o.a. Wmo en jeugd is in 2023 op verzoek van diverse ministeries meer verfijnd. Dit heeft bij gemeenten tot knelpunten geleid, met name bij jeugd. Daarom is gewerkt aan een nieuwe verplichte indeling met ingang van de begroting 2025, waarbij er vooral bij jeugd wijzigingen zijn doorgevoerd. Deze aanpassing betreft een technische aanpassing, die we in Hengelo in deze Beleidsbegroting hebben opgenomen. Deze aanpassing maakt wel dat de cijfers in de kolom verschil 2025 ten opzichte van 2024 niet één op één vergelijkbaar zijn. Per taakveld wordt toegelicht wat het Iv3 effect is voor dit taakveld, hoewel dit gemeentebreed een neutrale wijziging betreft.
In hoofdstuk 6 staan de door het Rijk voorgeschreven verplichte paragrafen. De paragrafen geven een dwarsdoorsnede van de begroting op specifieke onderwerpen, zoals het weerstandsvermogen en risicobeheersing, het grondbeleid, het onderhoud van kapitaalgoederen en de lokale heffingen.
Aan de verplichte paragrafen hebben we de niet verplichte paragraaf Subsidies toegevoegd.
Hoofdstuk 7 geeft een totaaloverzicht van lasten en baten, een overzicht van lasten en baten per programma, de incidentele baten en lasten per programma en een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen.
In hoofdstuk 8 worden alle bijlagen weergegeven, waaronder de baten en lasten per taakveld, de overzichten van de reserves en voorzieningen, de verbonden partijen, het meerjarig investeringsoverzicht, de tarieven voor de huur van sportaccommodaties, de begrippen- en afkortingenlijst en de verplichte kengetallen van de landelijke website 'waarstaatjegemeente'.