Leeswijzer
In de Zomernota 2023-2027 zijn de kaders voor het (nieuw) beleid en financiën op hoofdlijnen voor de Beleidsbegroting 2024-2027 vastgesteld door de gemeenteraad op 19 juli jl. Deze kaders zijn verwerkt in de nu voorliggende Beleidsbegroting. De doorvertaling van de Zomernota 2023-2027 vindt u met name terug in 'Hengelo in verbinding: onze koers, de strategische agenda en talentopgave' en de beleidsprogramma's (hoofdstuk 5) en de paragrafen (hoofdstuk 6). Na de vaststelling van de Zomernota heeft de tijd niet stil gestaan en hebben zich diverse nieuwe ontwikkelingen voorgedaan. De detailuitwerking van de hele begroting is nu verwerkt in deze Beleidsbegroting.
In hoofdstuk 3 wordt kort ingegaan op de beleidsmatige ontwikkelingen zoals de strategische agenda en nieuw beleid. Daarnaast worden het bijgestelde financieel perspectief na de vaststelling van de Zomernota en de financiële positie van de gemeente Hengelo beschreven. Tevens wordt ingegaan op de risico's en het weerstandsvermogen, de belastingmaatregelen en de begrotingsuitgangspunten.
In hoofdstuk 4 treft u het raadsadvies en het raadsbesluit aan. De Beleidsbegroting bestaat daarna uit de volgende hoofdstukken.
In hoofdstuk 5 wordt ingegaan in de strategische agenda 'Hengelo in verbinding'. Dit vormt de kern van de begroting. Vervolgens kent de Beleidsbegroting de volgende beleidsprogramma's: 1. Veiligheid, 2. Verkeer, vervoer en waterstaat, 3 Economie, 4. Onderwijs, 5. Sport, cultuur en recreatie, 6. Sociaal domein, 7. Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid, 8. Volkshuisvesting, leefomgeving en stedelijke vernieuwing en 9. Bestuur en ondersteuning.
Met ingang van de Beleidsbegroting 2022-2025 hebben we meer focus aangebracht in de begrotingsopzet voor de programma's. In samenspraak met de gemeenteraad zijn toen de doelen per begrotingsprogramma geconcretiseerd, waarbij de nieuwe beleidsindicatoren aan de doelen zijn gekoppeld. We hebben er toen voor gekozen om de doelen en beleidsindicatoren meerjarig in tact houden om zo te bepalen of we de doelen halen. Het kan zijn dat door omstandigheden of bijstelling van beleid deze doelen aanpassing behoeven op basis van nieuwe beleidsnota’s. Dan zien we deze nieuwe doelen of de vervallen doelen ook terug als onderdeel van de betreffende beleidsnota.
Per begrotingsprogramma vindt u de volgende punten:
Welke belangrijke ontwikkelingen zien we voor 2024?
Relevante beleidsnota's
Verbonden partijen
Wat willen we bereiken?
Wat gaan we daarvoor anders doen in 2024?
Wat blijven we doen?
Wat mag het kosten?
Risico's?
Bij 'Wat willen we bereiken?' zijn de doelen per programma geformuleerd met daaraan gekoppeld de beleidsindicatoren. Middels de beleidsindicatoren kunnen we volgen in welke mate we de doelen gaan behalen. De meeste peilwaarden van de beleidsindicatoren halen we (jaarlijks) op middels uitvraag bij het HengeloPanel. Het kan voorkomen dat we nu meerdere peilwaarden met een verschillend uitvraagjaar tonen per beleidsindicator. Bijvoorbeeld als er door een eerdere enquete al een peilwaarde bekend was. Dan tonen we beide waarden. Dit doen we met name omdat bijv. een eerdere uitvraag is gedaan in een jaar waar corona heerste.
Bij 'Wat gaan we daarvoor anders doen in 2024?' zijn de daarvoor in komend jaar benodigde acties gekoppeld aan de doelen.
Bij 'Wat blijven we doen?' wordt een beschrijving gegeven van de activiteiten, die de gemeente Hengelo al jaarlijks uitvoert.
In 'Wat mag het kosten?' kent elk programma een (op basis van de begrotingsvoorschriften) onderverdeling naar taakvelden. Hierin wordt een financiële toelichting van verschillen > € 50.000 of > 10% van het budget gegeven. De financiële toelichtingen kunnen op de taakvelden niet zonder meer één op één vergeleken worden met de mutaties die zijn genoemd in de Zomernota 2023-2027.
In de Zomernota wordt uitgegaan van een vergelijking van de afzonderlijke jaarschijven 2024-2027 ten opzichte van de meerjarenschijven 2024-2026 bij de (gewijzigde) Beleidsbegroting 2023-2026. Sommige afwijkingen zijn namelijk al eerder ontstaan in voorgaande jaren door bijv. eerdere Kadernota's of een Zomerbrief. Deze mutatie vindt u niet direct terug in de vergelijking van dezelfde begrotingsjaren (paragraaf 3.2 van deze begroting), maar maakt wel onderdeel uit van de financiële toelichting in het programmaplan (hoofdstuk 5) tussen de jaarschijf 2024 ten opzichte van de jaarschijf 2023. Tevens kunnen budgetten structureel zijn aangepast met ingang van 2023 in de Zomernota 2023-2027. Dit leidt dan ook niet tot een verschil in de financiële toelichting in het programmaplan (hoofdstuk 5). Ook ziet u in hoofdstuk 5 in de financiële toelichting terug of budgetten zijn geïndexeerd, terwijl dat in de Zomernota in één onderdeel 23-FP-9.2 'Prijs- en loonindexaties 2024 versus compensatie gemeentefonds' is gepresenteerd.
De besluitvorming door uw gemeenteraad tot de zomervakantie is voor de jaarschijf 2023 verwerkt. Dit is inclusief de Jaarstukken 2022 en herzieningen grondexploitaties per 1 januari 2023.
Een nieuw item per beleidsprogramma is Risico's. Door de vaststelling van de (nieuwe) beleidsnota 'Integraal Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2023 - 2027' is besloten om de risico's per beleidsprogramma te presenteren in plaats van (voorheen) per thema.
In hoofdstuk 6 staan de door het Rijk voorgeschreven verplichte paragrafen. De paragrafen geven een dwarsdoorsnede van de begroting op specifieke onderwerpen, zoals het weerstandsvermogen en risicobeheersing, het grondbeleid, het onderhoud van kapitaalgoederen en de lokale heffingen. Nieuw is de verplichte paragraaf Wet Open Overheid met ingang van 2024. Aan de (verplichte) paragrafen hebben we de niet verplichte paragraaf Subsidies toegevoegd.
Hoofdstuk 7 geeft een totaaloverzicht van lasten en baten, een overzicht van lasten en baten per programma, de incidentele baten en lasten per programma en een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen.
In hoofdstuk 8 worden alle bijlagen weergegeven, waaronder de baten en lasten per taakveld, de overzichten van de reserves en voorzieningen, de verbonden partijen, het meerjarig investeringsoverzicht, de tarieven voor de huur van sportaccommodaties, de begrippen- en afkortingenlijst en de verplichte kengetallen van de landelijke website 'waarstaatjegemeente'.