Bestuur en ondersteuning

Welke belangrijke ontwikkelingen zien we voor 2026?

Dienstverlening
We verbeteren onze dienstverlening doorlopend. Dit doen we door onze brieven en andere communicatiekanalen te toetsen op Helder Hengelo's, te zorgen dat de informatie op de website consistent is, procesverbeteringen door te voeren en tevredenheidsonderzoeken uit te voeren.
We brengen samenhang aan in hoe we als gemeente naar inwoners overkomen en handelen. Daarbij blijft er aandacht voor wetgeving, zoals de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) en de Wet digitale toegankelijkheid.

We richten ons doorlopend op deze onderdelen:

1. Onderzoek, testen en meten. We verbeteren onze sturingsinformatie (o.a. reactietijden, klachten en ervaringen van inwoners/ondernemers). Daarmee hebben we meer informatie over onze kwaliteit van onze dienstverlening.

2. Heldere taal. We willen duidelijk en begrijpelijk communiceren via al onze communicatiekanalen. Dit doen we door schrijfafspraken (Helder Hengelo's) en inwoners te betrekken (lezerspanel).

3. Digitale dienstverlening. We werken aan het verder digitaliseren van aanvragen van onze producten (Wmebv). Ook blijft er aandacht voor inwoners die dat niet kunnen (digitale inclusie). De website is een doorlopende ontwikkeling, met extra focus op digitale toegankelijkheid. Daarnaast wordt de MijnOmgeving verder ingericht voor inwoners, zodat ze statusupdates kunnen zien. 

4. Kanaalsturing. Wanneer zetten we welk kanaal (zoals telefonisch, webformulier, e-mail) open voor inwoners? Dit vraagt doorlopend keuzes en doorontwikkeling.

5. Draagvlak en bewustwording. Denk aan het organiseren van de week van dienstverlening en de week van lezen en schrijven. Ook organiseren we (online) trainingen of gesprekken hoe we inwoners centraal stellen bij wat we doen als gemeente.

Participatie
We zoeken proactief de samenwerking met inwoners, ondernemers, organisaties en (keten) partners, want zij zijn experts en gebruikers van onze stad. Op die manier kunnen we blijven aansluiten bij de behoeften en ervaringen die zij hebben. Daarnaast is er steeds vaker ruimte om als inwoner mee te denken, mee te werken en mee te doen bij ontwikkelingen. Het denkkader participatie helpt bij het maken van goede afwegingen.

Vanaf november 2025 hebben we een digitaal participatieplatform om drempels voor betrokkenheid te verlagen en de interactie tussen de gemeente Hengelo en inwoners te verbeteren. Om op die manier sneller, efficiënter en leuker samen te werken aan een open en transparante netwerksamenleving. Waarbij inwoners beter inzicht krijgen in wanneer en waar ze mee kunnen praten, evenals dat het inzichtelijk wordt wat er met inbreng is gedaan en op welke manier er naar inwoners is geluisterd.

Daarnaast wordt de samenwerking tussen gemeente en onderwijs (basis- en middelbaaronderwijs) steeds intensiever (ad hoc). Leerlingen die actief meedenken over maatschappelijke vraagstukken en hierdoor werken aan leerlijnen democratie en burgerschap. Een mooi voorbeeld de flinke stijging van het aantal basisschoolleerlingen die deelnemen aan het Baas boven Baas programma. De samenwerking draagt bij aan vernieuwde inzichten en het binden en boeien van talent aan Hengelo.   

Bestuurlijke samenwerking
In 2024 is het Beleidskader verbonden partijen 2024 door de gemeenteraad vastgesteld. Deze kaders zijn onze richtlijn voor het aangaan en onderhouden van relaties met verbonden partijen.

Zonneveld Boeldershoek BV heeft het nieuw gebouwde zonneveld in gebruik genomen. Deze BV, een 100% deelname van gemeente Hengelo, wordt vanaf heden opgenomen als verbonden partij en toegelicht in de Paragraaf verbonden partijen.

In de aanloop naar de begrotingen 2026 hebben de gemeenschappelijke regelingen op verschillende wijze en met meer of minder succes invulling gegeven aan de opgave om kosten te besparen. De gemeenteraad van Hengelo heeft geoordeeld, dat er geen aanleiding was om een zienswijze op deze begrotingen in te dienen. Dat is anders voor enkele andere gemeenten, waaronder Enschede, Almelo en Haaksbergen. Deze hebben zienswijzen ingediend, die de begrotingen vanaf 2027 kunnen beïnvloeden. Voorwaarde is dan dat het Algemeen bestuur aan het Dagelijks bestuur opdraagt om deze wijzigingen door te voeren.

Krapte op de arbeidsmarkt
In komende jaren krijgen we te maken met een verder afnemende beroepsbevolking. Hoewel er een lichte afname is in het aantal openstaande vacatures in de regio, blijft de arbeidsmarkt voor de meeste gemeentevacatures in Twente krap tot zeer krap. Daarnaast geldt voor onze eigen organisatie dat wij de komende jaren vanuit vergrijzing een substantiële uitstroom van medewerkers gaan zien, waardoor het gevaar van kennislek op de loer ligt. Alle reden om hier op te anticiperen en ook de komende jaren te blijven bouwen aan het versterken van onze positie op de arbeidsmarkt. Met de uitvoering van het plan van aanpak Young Talent Recruiting in aansluiting op de Talentopgave, wordt in 2026 verder ingezet op enthousiasmeren en binden van jong talent voor- en aan de gemeente Hengelo en de regio Twente.

In het licht van de hiervoor beschreven context is het van belang om ons te blijven onderscheiden als goede werkgever. Niet alleen vanuit de mogelijkheden die de CAO ons geeft, maar ook (en vooral) vanuit een zo maximaal mogelijke inzet op behoud, het binden en boeien van onze huidige medewerkers. Denk hierbij aan voldoende ruimte voor leren & ontwikkelen en investeren in vitaliteit.

Tot slot blijven wij continu aandacht houden voor de goede balans tussen onze taken, grote opgaven en de benodigde inzet hierop in kwalitatieve en kwantitatieve zin. Het instrument strategische personeelsplanning krijgt opvolging en vormt hierbij een belangrijk instrument.

Leren en ontwikkelen
In een snel veranderende samenleving is het van belang dat onze organisatie blijft investeren in het ontwikkelen van haar medewerkers. Alleen dan zijn wij in staat om onze organisatie toekomstbestendig vorm te geven, onze opgaven te realiseren met wendbare medewerkers en aantrekkelijk te zijn en blijven als werkgever in een moeilijke arbeidsmarkt.

Met leren en ontwikkelen werken we aan een optimaal leerklimaat en stimuleren we continue leren en ontwikkelen. Aan de hand van evaluatiemomenten in de medewerkersreis en het medewerkersbetrokkenheidsonderzoek (MBO) worden de ervaringen van medewerkers in beeld gebracht en hun feedback daarop wordt gebruikt ter verdere verbetering van ons werkgeverschap.

Voor de uitvoering van de vastgestelde visie Leren & Ontwikkelen is een stapsgewijze verhoging van ons opleidingsbudget voorzien. Dit stelt ons in staat om in de komende jaren te voldoen aan de opleidingswensen van medewerkers.

Arbeidsvoorwaarden
De nieuwe CAO biedt medewerkers (onder andere) vanaf 2026 de gelegenheid om de DUO studieschuld fiscaalvriendelijk via het IKB af te lossen. Deze IKB optie komt voor rekening van de vrije ruimte van de Werkkostenregeling. Als hier veel gebruik van gemaakt wordt, kan een overschrijding van de maximale vrije ruimte voorkomen. Een overschrijding wordt met 80% naheffing belast.

Met ingang van 1 januari 2026 moet de gemeentelijke organisatie over een lokale regeling beschikken voor een vergoeding van reiskosten woon-werkverkeer op basis van de Cao 2025-2027 voor gemeenten. Lokaal dient te worden bepaald voor welke vervoersmodaliteit(en) een onkostenvergoeding wordt verstrekt.

Op dit moment worden hiervoor verschillende scenario’s uitgewerkt. Hierbij wordt ook in regionaal verband gekeken of er tot een gelijke reiskostenregeling kan worden gekomen. Om zodoende als gemeenten en (gemeentelijke) samenwerkingsverbanden elkaar niet te beconcurreren op de arbeidsmarkt. De uiteindelijke keuze van de regeling bepaalt de omvang van de kosten. De kosten van deze lokale regeling verwerken we in de nieuwe Zomerbrief 2026-2030. De kosten die voortvloeien uit Cao’s hebben we in voorgaande Zomernota’s ook als autonome ontwikkelingen meegenomen.

Digitale Innovatie
Dat digitale transformatie, verder te noemen digitale innovatie, de economie en samenleving razendsnel verandert ondervinden we momenteel aan den lijve. In het bijzonder door de ontwikkeling van Artificial Intelligence (AI). Dat zal de komende periode alleen maar sneller en meer impact hebben. Investeren hierop blijft dan ook belangrijk. Vooralsnog hebben we ervoor gekozen om digitale innovatie nog niet structureel te borgen, waarmee het programma Digitale Innovatie in 2025 zal eindigen. Om nog wel verder te werken aan de vertaling van AI en IoT (Internet of Things) naar onze processen en dienstverlening zal de afdeling I&IT het programma in een andere vorm in 2026 voortzetten. In 2026 wordt opnieuw besloten of en hoe we digitale innovatie binnen de organisatie een structureel karakter kunnen geven.

Digitaliseren van fysieke archieven
De gemeente heeft een omvangrijk fysiek archief. Door onze fysieke archieven te digitaliseren worden deze tijds- en plaatsonafhankelijk beschikbaar en beter vindbaar. Daardoor kunnen we onze inwoners beter van dienst zijn. Ook kunnen we hierdoor beter voldoen aan de eisen die de Wet open overheid (Woo) en de Archiefwet stellen aan het actief en passief openbaar maken van informatie. In 2025 zijn we gestart met het bewerken en digitaliseren van de 1^e archiefdelen. De komende periode staat in het teken van het onderhanden nemen van de overige archiefdelen en de ontsluiting daarvan, zodat zowel medewerkers als inwoners inzage hierin kunnen krijgen.

Digital Decade
De digitalisering van de samenleving brengt wereldwijde kansen en uitdagingen met zich mee. In dat kader presenteerde de Europese Commissie in maart 2021 een visie en strategie voor de digitale transformatie van Europa in de periode tot 2030. Dit plan wordt de Digital Decade genoemd. Wij moeten voldoen aan deze wetgeving maar zien dat niet als een beperking. Deze wetten in het kader van de ‘Digital decade’ geven ons namelijk handvatten en bieden ons mogelijkheden om onze informatievoorziening richting inwoners te verbeteren.

In 2026 krijgen al onze inwoners de beschikking over een digitale portemonnee (id-wallet). Europese inwoners kunnen met een digitale portemonnee makkelijk gebruik maken van digitale diensten. De eIDAS 2.0 verordening maakt dit mogelijk.

Cloud en AI
De afgelopen jaren hebben Cloud en AI regelmatig het nieuws gedomineerd. Niet alleen door de snelle ontwikkelingen, maar ook door de geopolitieke onrust op dit vlak en de landelijke ontwikkelingen naar één digitale overheid. In 2026 blijven we onderzoeken waar AI ons kan helpen in effectiever werken en een betere dienstverlening, geven we uitvoering aan de cloudstrategie. Een belangrijk onderdeel daarvan is een duidelijk perspectief hoe we willen omgaan met de Versaasing van het softwarelandschap. Met VerSaasing wordt bedoeld: het afnemen van software via de cloud bij een leverancier. Tevens onderzoeken we wat de bewegingen op deze thema’s landelijk voor effect hebben op ons, zodat wij deze tijdig kunnen ondervangen.

Datagedreven werken
Met de datastrategie (2023) en het daaruit volgende programma Data in de Genen (vanaf 2024) heeft de gemeente Hengelo een stevige basis voor datagedreven werken gelegd. Voor 2026 en verder ligt de focus op het verder uitvoering geven van het programma. Hierbij zal specifiek aandacht zijn voor het versterken van databewustzijn en -vaardigheden binnen de organisatie. Toepassing van het ethisch kader voor verantwoord gebruik van data en technologie zal structureel toegepast worden in besluitvorming en uitvoering. Ook wordt in 2026 gewerkt aan een toekomstbestendige data-architectuur, met aandacht voor datakwaliteit en vindbaarheid. De kennisinfrastructuur wordt verder uitgebouwd om domeinoverstijgende samenwerking te stimuleren. Zo groeit datagedreven werken uit tot een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks handelen, met blijvende waarde voor de stad en inwoners.

Verduurzamen maatschappelijk Vastgoed
Op basis van de routekaart (die in 2023 is opgesteld) zal in 2026 verder gegaan worden met het verduurzamen van panden uit de gemeentelijke vastgoedportefeuille. In 2025 zijn voor 8 gebouwen de mogelijkheden met betrekking tot de uit te voeren duurzaamheidsmaatregelen in beeld gebracht. In 2026 zal gestart worden met het daadwerkelijk uitvoeren van deze duurzaamheidsmaatregelen. De maatregelen hierbij omvatten zowel energiebesparing, energieopwekking en energietransitie. De intentie is om bij deze panden de CO2 uitstoot zoveel mogelijk te reduceren. Mede gezien de netcongestie is het op dit moment nog niet altijd mogelijk om de panden te verduurzamen tot energieneutraal.

Verlammende werking controversieel verklaren wet- en regelgeving
Het demissionaire kabinet zal echter alleen lopende zaken afhandelen. Wat wel of niet wordt behandeld beslist de Tweede Kamer. Een demissionair kabinet wordt niet geacht om belangrijke politieke beslissingen te nemen. Het zal geen ingrijpende wetsvoorstellen voor behandeling naar de Kamer sturen en wetsvoorstellen die daar al in behandeling zijn, worden niet behandeld tot na de kabinetsformatie, tenzij de Tweede Kamer hierover anders beslist. Dit kan tot consequentie hebben dat reeds aangekondigde nieuwe wet- en regelgeving nog niet wordt aangenomen of vertraging oploopt. Dit controversieel verklaren van wet- en regelgeving kan een belemmerende werking hebben op de uitvoerbaarheid van taken en financiën voor gemeenten.

Gemeentefonds
De terugval van het gemeentefonds en de taakstellingen op jeugd is door het Rijk vanaf 2026 gedeeltelijk doorgeschoven naar 2028 en verder. Het Rijk compenseert slechts 1/6 deel van de terugval van het gemeentefonds vanaf 2026 aan gemeenten. Daarnaast worden gedeeltelijk de kosten voor de jeugdzorg gecompenseerd door het Rijk vanaf 2025. Tevens zijn extra incidentele middelen voor de jaren 2026 en 2027 toegevoegd door het Rijk aan het gemeentefonds voor het groeipad voor maatregelen in de Hervormingsagenda Jeugd. Vanaf 2028 zijn extra besparingsopgaven door het Rijk ingeboekt: eigen bijdrage jeugdzorg, sturen op trajectduur jeugdzorg en de indexering van de Hervormingsagenda Jeugd.

Door de demissionaire status van het kabinet kunnen we op dit moment moeilijk inschatten welke gevolgen dit heeft op de gemeentefondsuitkering. Het blijft de vraag in hoeverre de taken en grote opgaven van gemeenten in balans worden gebracht met (gemeentefonds)middelen door het Rijk.
Tevens weten we niet of de demissionaire status van het kabinet van invloed is op (de herijking van) het gemeentefonds met ingang van 2027. Dit mede naar aanleiding van nu nog lopende vervolgonderzoeken. Deze herijking is nu een jaar vertraagd door het ministerie, waardoor we in 2026 € 1,2 miljoen minder ontvangen in de suppletie-uitkering. De suppletie-uitkering (als overgangsmaatregel ingroeipad) is ingevoerd na de herverdeling van het gemeentefonds in 2023.

Kapitaalmarkt
De kapitaalmarkt lijkt in rustiger vaarwater terecht te zijn gekomen. De rentes zijn weer van proportionele aard. Voor ons betekent dat nieuwe financieringen de komende jaren waarschijnlijk duurder zijn dan voorheen. We houden de markt in de gaten om een zo goed mogelijke inschatting te kunnen maken voor de toekomst, dat geldt ook voor de ontwikkelingen van de ECB-rente (Europese Centrale Bank).

Doelen en beleidsindicatoren
Op woensdag 9 april jl. heeft de eindsessie met gemeenteraadsleden plaatsgevonden over spoor 1 doelen en beleidsindicatoren voor deze Beleidsbegroting. Er is toen met de vertegenwoordiging van een aantal fracties het resultaat van de ambtelijke verkenning en de input van de fracties besproken. Er is consensus gevonden op een nieuwe set doelen en indicatoren (spoor 1), zoals die nu in deze Beleidsbegroting is verwoord (paragraaf 5.2 Beleidsprogramma's).
We komen nog bij u terug met een procesvoorstel spoor 2 doelen en beleidsindicatoren. In spoor 2 gaat het om de verkenning van een vernieuwde werkwijze, die is gekoppeld aan de nieuwe raad- en collegeperiode. Bijvoorbeeld door programma-overstijgende sturing op beleid en ontwikkeling op basis van passende doelen en beleidsindicatoren. Waar mogelijk kan dit worden aangevuld met benchmarks en dashboards.

Relevante beleidsnota's

• Financiële Verordening 2025

• Nota Investerings- en activeringsbeleid

• Beleidsnota Integraal Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2023 - 2027

• Evaluatie bestemmingsreserves 2021

• Treasurybesluit 2021

• Beleidsregels publieke taak leningen en garanties gemeente Hengelo 2021

• Beleidskader verbonden partijen 2024

• Accommodatiebeleid Sociaal en Vastgoedkaders 2021

• Denkkader participatie (2022)

• Nota overhead (2024)

• Participatieverordening (2023)

Verbonden partijen

GBTwente
Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (GBTwente) voert de taken van waardering, heffing en innen van gemeentelijke belastingen uit voor de gemeente. Wij betalen hiervoor perceptiekosten, die worden verantwoord op de programma's, waarvoor de dienst wordt verleend.

BNG Bank NV
BNG Bank NV financiert overheden en is huisbankier van onze gemeente. Ze voert gedurende de contractperiode exclusief voor Hengelo het betalingsverkeer uit en is één van de aanbieders van (op te nemen) leningen. Wij ontvangen jaarlijks dividend als aandeelhouder.

Twence Holding BV
Twence Holding BV verwerkt ons huishoudelijk afval (programma 7) en draagt middels dividenduitkering tevens bij aan de algemene dekkingsmiddelen.

Crematoria Twente
Tot Crematoria Twente BV kunnen onze inwoners zich wenden voor lijkbezorging (programma 7), maar de BV keert ook dividend uit (via Openbaar Lichaam Crematoria Twente).

Enexis Holding NV
Enexis Holding NV is energienetwerkbeheerder in de regio. Enexis keert dividend uit. Wij ontvangen dit als algemeen dekkingsmiddel.

Overige partijen waar we mee samenwerken:

• Kennispunt Twente draagt bij aan de kwaliteit van onze sturingsinformatie door onderzoek en advies.

• Centrumgemeenteregeling samenwerking ICT Hengelo.

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor anders doen in 2026?

9.1.1 Meer (jonge) inwoners en andere belanghebbenden zijn betrokken bij de ontwikkeling van gemeentelijk beleid en zij voelen zich gehoord.

• We stimuleren het gebruik van het participatieplatform om de (digitale) participatie eenduidig, transparant en laagdrempelig te organiseren.

• We ontwikkelen een eigen trainingsprogramma om medewerkers te trainen met de methodiek uit het denkkader participatie.

• We borgen daar waar mogelijk de methodiek participatie binnen werkprocessen, waardoor participatie een groter onderdeel wordt van reguliere werkzaamheden van medewerkers. 

• De samenwerking met onderwijs wordt steeds intensiever. Dit maakt dat wordt onderzocht op welke manier de samenwerking op een structurele wijze kan worden ingezet. Om op die manier een bijdrage te leveren aan het binden en boeien van jong talent in Hengelo, dat wordt geborgd in de organisatie.

9.2.1 Inwoners waarderen de dienstverlening van de gemeente Hengelo hoog.

• We herschrijven standaardbrieven en automatische berichten, zoals een ontvangstbevestiging in Helder Hengelo's. We trainen medewerkers op helder taal gebruik (Helder Hengelo’s) en betrekken inwoners bij onze teksten.

• We sturen op onze meetbare doelstellingen dienstverlening. Dit maken we concreet en werken aan de borging en sturing ervan in de organisatie. We brengen onder andere in beeld hoe we werken en sturen op onze reactietijden.

• Op onze website houden we rekening met onze lezers. We schrijven zo helder mogelijk en geven begrijpelijke informatie over producten en diensten. We digitaliseren de aanvraag manieren en maken dit zo simpel mogelijk. We verbeteren onze website(s) en digitale toegankelijkheid waar nodig. We hebben daarbij aandacht voor inwoners die dat digitaal niet kunnen (digitale inclusie).

• We zetten waar nodig opdrachten op om meer eenduidigheid en helderheid te krijgen in de communicatiekanalen die we inzetten. Dus wanneer zetten we welk kanaal (zoals telefonisch, webformulier, e-mail) open voor inwoners?

• We hebben aandacht voor & implementeren waar nodig wetgeving zoals de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer en digitale toegankelijkheid, Single Digital Gateway, Wet digitale overheid.

• Wij coachen onze medewerkers om inwonercontacten (nog) prettiger te maken.

• We meten de tevredenheid van onze inwoners en onze communicatiekanalen.

• We zorgen voor een lerende omgeving waarin we ons de vraag blijven stellen of onze dienstverlening voldoet aan onze uitgangspunten dienstverlening. We wisselen ontwikkelingen, positieve en negatieve ervaringen en signalen met elkaar uit, zodat we onszelf continu blijven verbeteren.

Wat blijven we doen?

Bestuur

• We gaan vroegtijdig in gesprek met de raad en leggen regelmatig open voorstellen voor aan de raad.

• We werken bestuurlijk (en ambtelijk) samen in bovenlokale gremia om zo de belangen van Hengeloërs en Twentenaren te behartigen. Voorbeelden hiervan zijn G40, VNG, Euregio/MONT en BOSS/Twente Board. Per 2026 coördineert Hengelo gedurende twee jaar de samenwerking in MONT-verband.

• Onze strategische agenda (onder andere mobiliteit/TEN-T en innovatie/technologie) verbinden we met die van Europa, onder andere door deelname aan netwerken als Eurocities en Polis.

• We blijven inzetten op het verhogen van de slagkracht van de regionale samenwerking, bijvoorbeeld door de stedelijke samenwerking te verstevigen. Dat geldt in het bijzonder voor de samenwerking met Enschede, waarbij we ons vanuit onze eigen autonomie en identiteit, o.a. vanuit SHE, gezamenlijk positioneren als grootstedelijke Twentse agglomeratie met 250 duizend inwoners. 

• De gezamenlijke lobby van de drie steden richt zich op diverse thema’s, met als focus verstedelijking in brede zin, energiearmoede en kansengelijkheid.

• Specifiek voor 2026 extra inzet t.b.v. de gemeenteraadsverkiezingen en het coalitievormingsproces daarna. 

Participatie

• De inwoner staat centraal in het ons handelen. Daarmee geven we richting, luisteren we en bieden we ruimte aan inwoners, ondernemers en (keten)partners. Wij zoeken ze actief op en brengen ze in positie.

• We blijven inzetten op het evalueren van participatietrajecten en leren hiervan.

• We blijven inzetten op de doorontwikkelingen van de methodiek participatie om op die manier aan te blijven sluiten bij de behoefte en de betrokkenheid van onze inwoners.

• We blijven inzetten op de samenwerking met het onderwijs, zowel basis-, middelbaar en beroepsonderwijs.

Dienstverlening

• We geven (doorlopend) aandacht aan de dienstverlening aan de hand van de leidende motieven (persoonlijk, duidelijk, respectvol en betrouwbaar) en de uitgangspunten dienstverlening. Wij willen dat de inwoner zich welkom, gehoord, gezien en begrepen voelt.

• Het klantcontactcentrum beantwoordt vragen en meldingen via telefoon, contactformulier, e-mail en andere (sociale) communicatiekanalen (zoals Whatsapp).

• Op de gemeentelijke website geven we begrijpelijke informatie over producten en diensten.

• Voor inwoners die niet digitaal kunnen of willen communiceren, blijven we bereikbaar via de niet-digitale kanalen (digitale inclusie).

• Als inwoners niet tevreden zijn, dan zijn we in contact over deze klachten (klachtencoördinatie).

Burgerzaken/publieksdienstverlening

• We leveren paspoorten, ID-kaarten, rijbewijzen, uittreksels en verklaringen.

• We voeren ‘publiekszaken’ werkzaamheden uit, zoals:

  • beheren burgerlijke stand en Basisregistratie personen (BRP);

  • voltrekken huwelijken en geregistreerde partnerschappen;

  • uitvoeren Wet op de Lijkbezorging;

  • bijhouden begraafplaatsadministratie;

  • taken op het gebied van naturalisatie en optie.

• We organiseren verkiezingen.

Financiën

• We zorgen voor inzichtelijke financiën voor inwoners en ondernemers. Er wordt continu gestreefd om onze planning- en controlcyclus verder te ontwikkelen en te digitaliseren en de producten leesbaar, transparant en toegankelijk te maken.

• Via de Zomernota, Beleidsrapportage en de Jaarstukken informeren we de gemeenteraad over de belangrijkste afwijkingen op beleidsinhoudelijk en financieel gebied ten opzichte van de Beleidsbegroting.

• Externe subsidies verwerven, realiseren en verantwoorden. Wij blijven de mogelijkheden tot medefinanciering door andere overheden en partners optimaal benutten.

Treasury

• We stellen een financieringsbehoefte op en analyseren de leningenportefeuille, rekening houdend met de wettelijke normen kasgeldlimiet en renterisiconorm.

• We anticiperen op onze liquiditeitsbehoefte door het aantrekken van kort lopende en lang lopende geldleningen.

• We verstrekken geen nieuwe geldleningen en garanties aan derden met uitzondering van leningen waarbij we garantstelling kunnen delen met het Waarborgfonds Sport.

• We beheersen de risico’s en volgen de financiële ontwikkelingen bij organisaties aan wie we hebben geleend.

• We beheren de deelnemingenportefeuille en zetten de daaruit vrij komende dividenden (overwegend) als algemeen dekkingsmiddel in.

Gemeentelijke belastingen, leges en tarieven

• We leggen jaarlijks in belastingverordeningen de tarieven voor gemeentelijke heffingen vast.

• We heffen via GBTwente de volgende belastingen als onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen: onroerendezaakbelastingen, parkeerbelasting, precariobelasting. Voor het algemeen dekkingsmiddel toeristenbelasting verwijzen we naar programma 3.

• We stellen lasten- en batenoverzichten op om de kostendekkendheid van leges en collectieve inwonerslasten te bepalen. Voor deze tarieven geldt in principe volledige kostendekkendheid.

Gemeentelijk vastgoed

• We blijven ons bezighouden met verhuur, verkoop en sloop van gebouwen.

Wat mag het kosten?

Financiële toelichting

0.2 Burgerzaken (€ 363.000 voordeel)
Vanaf 2026 is er minder inzet ambtelijke uren op dit taakveld geraamd. Het betreft een verschuiving van de geraamde inzet ambtelijke uren naar taakvelden parkeren, overhead en begraafplaatsen (en crematoria).

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden (€ 475.000 voordeel)
In 2025 is een eenmalig bedrag voor afwaardering van het paviljoen de Ontmoeting geraamd, omdat op basis van de financiële regelgeving (BBV) de boekwaarde van het pand niet hoger mag zijn dan de marktwaarde. Daarnaast zijn in 2025 nog eenmalige kosten geraamd voor de sloop van het pand Twekkelerweg 249 (25-FP-9.15). In de Zomernota 2025-2029 is uitbreiding van formatie aangevraagd voor vastgoed door meer werkzaamheden als gevolg van onder andere aankoop van panden (25-FP-9.20). Dit leidt tot hogere geraamde loonkosten vanaf 2026. In 2025 wordt gebruik gemaakt van inzet van tijdelijke inhuur (25-FP-9.15).

0.4 Ondersteuning organisatie (€ 3.081.000 voordeel)
Het voordeel in 2026 ten opzichte van 2025 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de begroting 2025 is opgevoerd inclusief het incidentele budget voor het digitaliseren van de archieven. Tevens zijn er in 2025 incidentele uitgaven voor Hengelo's werken.
Per 2026 is het budget voor Leren & Ontwikkelen (26-NB-9.2) structureel verhoogd in het kader voor de doorontwikkeling van onze organisatie c.q. het realiseren van onze opgaven.
Een deel van de kosten van de programmanager Talent (26-NB-8.1) zijn geraamd in beleidsprogramma 9 voor de periode 2026-2028. De overige kosten zijn geraamd op de programmalijnen imago, wonen, werken en leven (op andere taakvelden in deze Beleidsbegroting).
In 2025 zijn alle kosten van het programmamanagement en een deel met andere samenwerkingspartners (o.a. Enschede, Almelo en Twenteboard) op dit taakveld geraamd.
Deze kosten worden gedekt uit de reserve aanjaagbudget Talentopgave (zie taakveld 0.10 Mutaties reserves).
Door scherper te begroten naar aanleiding van de budgetanalyse (25-FP-9.24) ten opzichte van de Beleidsbegroting 2025-2028 heeft er ook een aframing plaatsgevonden.
Het resterende verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door de toerekening van uren.

Overzicht overhead

0.5 Treasury (€ 312.000 nadeel)
Treasury bestaat uit financiering in brede zin en de baten en lasten in verband met deelnemingen.

Financiering
We hadden verwacht dat we vorig jaar nog een financiering zouden moeten aantrekken. Dit bleek niet nodig waardoor we in 2026 minder rentelasten hebben dan verwacht. In 2026 verwachten we iets minder rente te kunnen doorbelasten aan taakvelden. Dit komt voornamelijk omdat we kritisch hebben gekeken naar de investeringsplanning en deze hebben geactualiseerd (25-FP-9.14). Daarnaast ontvangen we minder rente op onze uitgezette middelen.

Deelnemingen
Op het onderdeel deelnemingen ontstaat aan de batenkant een nadeel van € 167.000.
Structureel nemen de dividenden met € 555.000 toe. In 2025 zijn de dividenden in de Zomernota jaarschijf 2025 nog hoger bijgesteld, namelijk met € 723.000. Daarom is de uitkomst van de vergelijking hier nadelig, terwijl de structurele tendens € 555.000 voordelig is. De verschillen zijn dus incidenteel en komen vanuit Twence (2025 nog € 92.000 hoger), Enexis ( 2025 nog € 41.000 hoger), BNG bank (2025 nog € 13.000 hoger), Crematoria (2025 nog € 4.000 hoger) en een eenmalige slotuitkering in 2025 van CSV Amsterdam van € 17.000.

Structureel ontvangen we door aankoop van aandelen Twence in 2024 vanaf 2025 € 405.000 meer dividend. Het Openbaar Lichaam Crematoria Twente heeft na een aantal jaren geen of beperkte dividenduitkering nu structureel dividend in het vooruitzicht gesteld, waarvan Hengelo € 60.000 gaat ontvangen. Verder hebben we reëel (zonder veiligheidsmarge) geraamd voor de overige partijen. We verwachten een toename van de dividenden BNG (€ 25.000) en Enexis (€ 65.000).De mutatie in het jaar 2029 is € 162.000 hoger. Dit is de nieuwe jaarschijf, die nog niet op het peil van de voorgaande jaarschijven was.

0.61 OZB woningen (€ 650.000 voordeel)
De indexering van de inkomsten en de areaaluitbreiding verklaren de hogere baten (25-FP-9.12). Daarnaast zijn de kosten van het waarderen, heffen en innen in 2025 incidenteel verlaagd als gevolg van het voordelig resultaat GBTwente 2024 (25-FP-9.13).

0.62 OZB niet-woningen (€ 110.000 voordeel)
Evenals bij de OZB woningen, is de indexering van de inkomsten de oorzaak van de hogere baten.

0.63 Parkeerbelasting (€ 69.000 voordeel)
We hebben ten opzichte van 2025 hogere inkomsten uit parkeerbelastingen. Dit komt overwegend door de in 2026 doorgevoerde indexatie van de parkeertarieven (conform begrotingsrichtlijnen 4%).

0.64 Belastingen overig (€ 408.000 nadeel)
Het nadeel wordt veroorzaakt door het afschaffen van de hondenbelasting (26-NB-9.1).

0.7 Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds (€ 3.010.000 voordeel)
In bijlage 10.3 van de Zomernota 2025-2029 bent u uitgebreid geïnformeerd over de 'Financiële effecten gemeentefonds' op basis van de Voorjaarsnota 2025 van het Rijk en de meicirculaire 2025 van het gemeentefonds. De belangrijkste ontwikkelingen waren:

• Compensatie van constante naar lopende prijzen vanaf 2026.

• Landelijke hoeveelheidsverschillen bij diverse verdeelmaatstaven (inclusief negatieve stelpost van € 1 miljoen in verband met achterlopen landelijke actualisatie van verdeelmaatstaven vanaf 2025).

• Gemeentelijke hoeveelheidsverschillen bij diverse verdeelmaatstaven.

• Prijs- en volumeaccressen in het gemeentefonds.

• Demping terugval gemeentefonds vanaf 2026 (slechts compensatie van ongeveer 1/6 deel van het tekort voor gemeenten).

• Gedeeltelijke compensatie voor Jeugd door het Rijk (de helft van het landelijke tekort 2024) vanaf 2025.

• Groeipad maatregelen hervormingsagenda jeugd (incidentele middelen voor 2026 en 2027).

• Met ingang van 2028 voor Jeugd(zorg): eigen bijdrage Jeugdzorg en taakstellingen door het Rijk voor sturen op trajectduur jeugdzorg en indexeren opbrengst hervormingsagenda Jeugd.

• Vrijval aanvullende post op Rijksbegroting voor hervormingsagenda Jeugd vanaf 2026.

• Bijstelling ruimte onder plafond BTW compensatiefonds.

• Diverse taakmutaties, waaronder uitstel vervanging abonnementstarief Wmo, impulsbudget sociale infrastructuur (zie bijlage 10.3.2 van de Zomernota 2025-2029).

Er is sprake van een terugval in de gemeentefondsuitkering van 2027 naar 2028 met ruim € 5,2 miljoen. Dit komt met name door het groeipad maatregelen hervormingsagenda jeugd (incidenteel middelen in 2026 en 2027) en met ingang van 2028 de kortingen voor de eigen bijdrage Jeugdzorg, sturen op trajectduur jeugdzorg en indexeren opbrengst hervormingsagenda Jeugd.

0.8 Overige baten en lasten (€ 4.864.000 nadeel)

Onvoorziene uitgaven (€ 186.000 voordeel)
Het restant van het verschil wordt veroorzaakt door scherper begroten naar aanleiding van de budgetanalyse (25-FP-9.24) ten opzichte van de Beleidsbegroting 2025-2028.  

Stelposten gemeentefonds (€ 5.321.000 nadeel)
Grote mutaties zijn:

• De oplopende structurele kosten voor de nieuwe Cao gemeenten, die loopt van 1 april 2025 tot 1 april 2027. In de Zomernota 2025-2029 zijn de financiële effecten van de loonstijging, onregelmatigheidstoeslag en thuiswerkvergoeding opgenomen. De overige maatregelen zijn mede afhankelijk van de uitwerking in nadere regelgeving of het beroep dat op de nieuwe regelingen wordt gedaan. Dit is op dit moment nog niet te kwantificeren en hierdoor lopen we nog financiële risico's.

• De nieuwe verwachte loonontwikkelingen vanaf 1 april 2027. Dit betreffen de reële loonontwikkelingen voor de gemeente boven de prijsindex, die moeten worden bekostigd uit het volumeaccres van het gemeentefonds. Op basis van het Centraal Economisch Plan 2025 worden vanaf 2027 nog hogere loonindexen dan prijsindexen verwacht.

• De incidentele middelen voor het groeipad maatregelen hervormingsagenda jeugd in 2026 en 2027.

• Het structurele voordelige effect door de invoering van de eigen bijdrage jeugd vanaf 2028. Het kunnen realiseren hiervan is afhankelijk van wetgeving, die vanuit het Rijk moet plaatsvinden.

• De extra taakstelling op de trajectduur in de jeugdzorg. Waarbij het belangrijk is om aan te geven dat wij binnen de opgave Jeugd nu al inzetten op sturing van de trajectduur.

• De oplopende kosten voor areaaluitbreidingen in het fysieke domein, zoals deze gebruikelijk worden geraamd in de meerjarenraming.

Overige mutaties (€ 257.000 voordeel)
Bij de behandeling van de Zomernota 2024-2028 is voor hybride werken een bedrag opgenomen. In de begroting 2025 is deze post "geparkeerd" op dit taakveld. In de begroting 2026 heeft de overheveling plaatsgevonden naar het juiste taakveld. Daarnaast is bij de behandeling van de Zomernota 2024-2028 een amendement aangenomen om de stagevergoeding door te trekken naar 2026. Dit bedrag staat ook nog even "geparkeerd".
Tevens is er vanaf 2026 minder inzet in ambtelijke uren ten behoeve van externe subsidieverwerving.

0.10 Mutaties reserves (€ 10.114.000 voordeel)

De onttrekkingen en toevoegingen in de reserves kennen een eigen dynamiek in de begroting. Incidentele lasten worden gedekt uit reserves. Voor de grondexploitaties geldt een 'gesloten circuit' in de begroting. Verrekeningen vinden via de algemene reserve grondexploitatie plaats en drukken niet op het begrotingssaldo. Daarnaast zijn in het verleden in Zomernota's en Beleidsbegrotingen meerjarige overschotten of tekorten verrekend met de algemene reserve.

De grootste reservemutaties betreffen:

Algemene reserve (€ 8.042.000 voordeel)
Er is ruim € 1,5 miljoen meer onttrokken uit de algemene reserve in 2026 ten opzichte van 2025. Er is bijna € 6,5 miljoen minder toegevoegd aan de algemene reserve in 2026 ten opzichte van 2025. Per saldo een voordeel van ruim € 8 miljoen.

Grote mutaties in 2025 zijn:

Onttrekkingen uit de algemene reserve voor:

• Ingroeipad en transformatiebudget sociaal domein.

• Moties Zomernota 2024-2028: M03 Gelden ruimte voor ondernemen en M15 Fonds voor leefbare wijken.

• Motie Beleidsbegroting 2025-2028: M13 Optimaliseren & versterken ondermijning.

• Gebiedsontwikkeling KMS.

• Eenmalige bijdrage aan Welbions wat betreft 't Swafert.

Daarnaast is het jaarrekeningsaldo 2024 verwerkt. Tevens vindt een toevoeging van het resultaat voor het jaar 2025 in de Zomernota 2025-2029 aan de algemene reserve plaats.

Grote mutaties in 2026 zijn:

Onttrekkingen uit de algemene reserve voor:

• Dekking incidentele lasten 2026 in Zomernota 2023-2027     

• Dekking incidentele lasten 2026 in Zomernota 2024-2028

• Gedeeltelijke dekking incidentele lasten 2026 in Zomernota 2025-2029         

• Motie M15 Zomernota 2024-2028: Fonds voor leefbare wijken

• Motie Beleidsbegroting 2025-2028: M13 Optimaliseren & versterken ondermijning

• Gebiedsontwikkeling KMS                   

Grote mutaties in de meerjarenramingen 2027-2029 zijn:

Onttrekkingen uit de algemene reserve voor:

• Incidentele lasten 2027 in Zomernota 2023-2027

• Incidentele lasten 2028 voor onderwijshuisvesting

• Motie M13 - Optimaliseren & versterken ondermijning (Beleidsbegroting 2025-2028; alleen jaarschijf 2027)

• Gebiedsontwikkeling KMS (voor de jaren 2027 en 2028)

Reserve aanjaagbudget talentopgave (€ 242.000 nadeel)
In de Zomernota 2024-2028 zijn in de tabel Talentopgave (paragraaf 6.3 Totaaloverzicht nieuwe beleidswensen) alle budgetten getoond, die in 2025 ten laste komen van de reserve aanjaagbudget talentopgave. Op basis van het amendement Verhoging stagevergoeding is in 2026 extra budget beschikbaar gesteld. Daarnaast is een aantal budgetten van 2024 naar 2025 overgeheveld voor prijsvraag cultuur, evenementenbeleid en programmamanagement. 

Het budget voor community-aanjager KMS en stimuleringsbudget (25-FP-8.4) is in de Zomernota 2025-2029 gefaseerd beschikbaar voor de jaren 2025-2027. Tevens is het programmaplan Talent voor de periode 2026-2028 door de gemeenteraad op 11 juni 2025 vastgesteld en verwerkt in de Zomernota (26-NB-8.1).

Alle bovengenoemde budgetten voor de talentopgave worden onttrokken uit de reserve aanjaagbudget talentopgave.   

Reserve nog uit te voeren werken/activiteiten (€ 2.480.000 nadeel)
In de reserve nog uit te voeren werken/activiteiten kunnen nog niet bestede incidenteel beschikbaar gestelde gelden, waarvoor geen afzonderlijke reserve is/wordt ingesteld, tijdelijk worden geparkeerd voor omschreven doelen die nog steeds actueel zijn. Bij de 2e Beleidsrapportage 2024 zijn budgetten uit 2024 voor een bedrag van € 3,3 miljoen overgeheveld naar 2025. Hierdoor zijn de baten in 2025 hoger dan in de begroting 2026. Zie voor de uitgebreide toelichting paragraaf 7.1.3 Incidentele baten en lasten (toelichting programma 9).

Reserve vastgoedbedrijf (€ 779.000 nadeel)
In 2025 is een eenmalige onttrekking geraamd uit de reserve voor de sloopkosten pand Twekkelerweg 249 en inhuur vastgoedbedrijf (25-FP-9.15) Daarnaast wordt een eenmalige afwaardering van het pand paviljoen de Ontmoeting onttrokken uit de reserve. Dit wordt veroorzaakt doordat op basis van de financiële regelgeving (BBV) de investering plus de oude boekwaarde niet hoger mag zijn dan de nieuwe marktwaarde van het pand.

Reserve onderwijshuisvesting (€ 164.000 nadeel)
Voor het Integraal Huisvestingsplan (IHP) storten wij 8% van de geplande investeringsomvang in jaar T in jaar T-2 en T-1 in de reserve onderwijshuisvesting. Deze incidentele middelen gebruiken wij om de voorbereidingskosten van businesscase tot aan het definitief ontwerp te dekken. Deze stortingen zijn conform de Zomernota 2023-2027 (23-FP-4.5: scenario 2b). In 2025 is daarnaast de eerste onttrekking geraamd voor de businesscase voor De Kiem (25-FP-4.1).

Reserve Compensatiefonds Bomenverordening (€ 115.000 nadeel)
We verwachten in 2025 een incidentele onttrekking uit de Reserve Compensatiefonds Bomen (25-FP-5.6). Deze onttrekking is niet geraamd voor 2026 en leidt dus tot een nadeel ten opzichte van 2025.

Reserve Tozo (€ 378.000 nadeel)
Het ROZ heeft de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) voor de gemeente Hengelo en ook voor haar 16 opdrachtgevende gemeenten uitgevoerd. Voor de meerjarige uitvoeringslasten is een reserve gevormd. De begrote meerjarige uitvoeringskosten Tozo zijn geactualiseerd (25-FP-6.4). Dit leidt tot een nadeel in 2026.

Reserve Organisatieontwikkeling (€ 68.000 nadeel)
In 2025 is het saldo van de reserve organisatieontwikkeling volledig besteed in het kader van Hengelo's werken. Het restant van deze reserve is ingezet ter dekking van het projectmatig creëren. De reserve organisatieontwikkeling is hiermee uitgeput.

Reserve Vluchtelingen (€ 6.848.000 voordeel)
In de Zomernota 2025-2029 zijn diverse onttrekkingen uit de reserve geraamd. Voor 2026 is een aanvullende onttrekking van bijna € 3 miljoen uit deze reserve nodig om het verbouwingsbudget te dekken. Daarnaast onttrekken wij voor de uitvoering van de beleidsagenda middelen uit deze reserve (25-FP-6.3). Tot slot is vorig jaar in de Zomernota € 1,5 miljoen als stelpost opgenomen om eventuele doorlopende verplichtingen bij te kunnen stellen (24-FP-6.3).

Reserve Bodemsanering (€ 1.235.000 voordeel)
In 2026 is een eenmalige onttrekking geraamd voor de bodemsanering Oude Ketelmakerij. In 2025 was een kleine onttrekking uit deze reserve geraamd.

Reserve gebiedsontwikkeling Koninklijke Machinefabriek Stork (€ 392.000 voordeel)
Voor de agiostortingen in KMS Grote Stelplaats B.V. en plan en bijkomende kosten voor de ontwikkeling van de Koninklijke Machinefabriek Stork is in 2026 een hogere onttrekking geraamd dan in 2025.

Algemene reserve grondexploitatie (€ 713.000 voordeel)
Het resultaat wordt voornamelijk veroorzaakt door de verlaging van voorziening niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) in 2025 als gevolg van overzetten van gronden ten behoeve van het Zonnepark Boeldershoek van NIEGG naar erfpacht en ‘af te sluiten projecten’ met een positief resultaat. 
In 2026 is een éénmalige bijdrage bodemsanering geraamd ten behoeve van de Oude Ketelmakerij Hart van Zuid. De raming van tussentijdse winstnemingen zijn in 2026 lager dan in 2025. Ook de toevoeging aan de voorziening voor in exploitatie genomen (IEGG) is ook lager in 2026.

Reserve dekking kapitaallasten (€ 2.517.000 nadeel)
Verschillen bij de begroting in de reserve dekking kapitaallasten worden vrijwel altijd veroorzaakt door een toevoeging in de reserve, die het voorgaande jaar nog niet was geraamd. Naast het verschil door de toevoeging verandert ook het ritme van de verschillende onttrekkingen.
Het nadeel wordt met name veroorzaakt door een dotatie vanuit de reserve vluchtelingen in de reserve dekking kapitaallasten in 2026. Daarnaast is de totale onttrekking uit de reserve in 2026 hoger dan 2025.

Reserve Duurzaamheid (€ 374.000 nadeel)
Het nadeel wordt door de volledige uitvoering van het programma Duurzaamheid, zoals beschreven in het bestedingsplan Duurzaamheid 2023-2026 (zaaknummer: 3598092).

Risico's

Digitalisering
De toenemende digitalisering van de samenleving en onze organisatie biedt kansen op het gebied van efficiency en gebruiksgemak. Nieuwe wet- en regelgeving vanuit het Rijk vraagt ook van ons dat we onze dienstverlening verder digitaliseren. Dit brengt ook risico’s en aandachtspunten met zich mee. Digitale inclusie blijft een belangrijk aandachtspunt: niet alle inwoners beschikken over voldoende digitale vaardigheden om zelfstandig gebruik te maken van onze digitale overheidsdiensten. Daarnaast vragen de implementatie van digitale wetgeving en technologische innovaties om tijd, middelen en investeringen, zowel in systemen als in medewerkers. Het risico is dat we onvoldoende invulling kunnen geven aan de snelle digitalisering en veranderende wetgeving.

Cyberoorlog
Een ander groeiend risico is de dreiging van cyberaanvallen. De kans op digitale aanvallen neemt toe. De NCTV en AIVD waarschuwen expliciet voor de dreiging van statelijke actoren richting Nederlandse overheden, inclusief gemeenten.
Het bekendste voorbeeld van een cyberaanval is een hack. In het conflict Oekraïne Rusland zien we dat cyberaanvallen een vast onderdeel zijn van oorlogsvoering. We weten dat Russische hackersgroepen Europese overheden en gemeentelijke websites hebben platgelegd met DDoS-aanvallen. Hier moeten we ons tegen beschermen.
Het is daarom belangrijk dat we onze bedrijf kritische processen goed hebben ingericht en blijvend investeren in informatiebeveiliging.

Artificial intelligence
De ontwikkelingen op het gebied van artificial intelligence (AI) zijn de afgelopen jaren erg hard gegaan. Naarmate AI-technologieën steeds meer geïntegreerd raken in diensten en besluitvormingsprocessen kunnen we een verhoogd risico lopen. AI-systemen kunnen vooroordelen bevatten en de uitkomsten van AI kunnen we niet blindelings volgen.
AI-systemen verzamelen en analyseren vaak enorme hoeveelheden gegevens, inclusief persoonlijke informatie van inwoners. Bij het gebruik van AI lopen we het risico op datalekken. We moeten daarom alert zijn welke informatie we delen met AI. Daarnaast kan het gebruik van AI leiden tot desinformatie terwijl we als organisatie hard werken om een betrouwbare overheid te zijn.

Mondiale geopolitieke ontwikkelingen
We lopen een risico in relatie tot diverse apps en clouds die beheerd worden buiten Europa. We zijn in sterke mate afhankelijk van de werking van deze apps. En daarnaast verwerken ze gegevens van ons. Het uitvallen van de beschikbaarheid bedreigt de continuïteit van onze bedrijfsvoering.

Krapte arbeidsmarkt
Volgens de toekomstverkenning van A&O fonds Gemeenten staat de gemeentelijke arbeidsmarkt nog zeker 10 jaar onder druk. In 2030 zal 10% van het huidige personeelsbestand gepensioneerd zijn. Om onze gemeentelijke doelen en opgaven te realiseren, is het essentieel dat we voldoende personeel hebben om deze uit te voeren. De druk vanuit het Rijk om nieuwe wetgeving te implementeren draagt verder bij aan de werkdruk. Door de krapte op de arbeidsmarkt lopen we het risico dat de kwaliteit van onze uitvoering afneemt, zowel in effectiviteit als efficiëntie. De toenemende werkdruk kan uiteindelijk de continuïteit van onze dienstverlening in gevaar brengen.

Nadere uitwerking nieuwe CAO gemeenten
In deze Beleidsbegroting is rekening gehouden met de nieuwe Cao gemeenten, die loopt van 1 april 2025 tot 1 april 2027. De financiële effecten van de loonstijging, onregelmatigheidstoeslag en thuiswerkvergoeding zijn in de Beleidsbegroting opgenomen. De overige maatregelen zijn mede afhankelijk van de uitwerking in nadere regelgeving of het beroep dat op de nieuwe regelingen wordt gedaan. Dit is op dit moment nog niet te kwantificeren en hierdoor lopen we nog financiële risico's.

Vervolgonderzoeken herijking gemeentefonds
De vervolgonderzoeken naar de herijking van het gemeentefonds zijn door het Rijk nog niet afgerond. De kans bestaat dat het verdeelmodel voor het gemeentefonds alsnog wordt aangepast. Het risico op een nadelige herverdeling blijft bestaan. Tevens weten we niet of de demissionaire status van het kabinet van invloed is op (de herijking van) het gemeentefonds met ingang van 2027.

Mogelijke (stelsel)wijzigingen Jeugd en Wmo
Daarnaast is het Rijk voor zowel Jeugd als Wmo bezig met het onderzoeken van een nieuw bekostigingsmodel, waarbij de indexatie van de bekostiging en de verdeling van de financiële risico’s tussen Rijk en gemeenten moeten gaan aansluiten bij de bestuurlijke afspraken daarover tussen Rijk en VNG. Definitieve besluitvorming vindt plaats in de Voorjaarsnota 2026 van het Rijk. We kunnen nu nog niet inschatten welke beleidsmatige en financiële consequenties dit heeft voor gemeenten.

Ook komt de commissie van Ark komt in het 1e kwartaal van 2027 met een nieuw advies over de voortgang van de Hervormingsagenda Jeugd en de mogelijke stelselwijziging in de jeugdzorg. Het Rijk zal de uitkomsten van de commissie-Van Ark II meewegen in de Voorjaarsnota 2027.

Bezuinigingen
Bezuinigingen brengen verschillende risico’s met zich mee voor de gemeentelijke organisatie. Belangrijk is in tijden van bezuinigingen ook te kijken naar het bijstellen van ambities. Het niet bijstellen kan zorgen voor een daling in kwaliteit van onze dienstverlening. Daarnaast willen we onze beloften nakomen en een betrouwbare overheid zijn.

We moeten het beleid helder kunnen uitleggen. Juist door participatie kunnen we draagvlak creëren en inwoners betrekken bij de keuzes die gemaakt moeten worden. Tegelijkertijd kan de kwaliteit van participatie onder druk komen te staan door bezuinigingen, terwijl juist draagvlak en betrokkenheid essentieel zijn in tijden van verandering.

Bij bezuinigingen is het belangrijk om niet alleen naar de korte termijn te kijken maar ook de gevolgen op de lange termijn mee te nemen. Op de korte termijn kunnen kosten worden bespaard, maar dit kan op de lange termijn leiden tot achterstanden in onderhoud, IT-ontwikkelingen en daarmee het mislopen van kostenbesparing door efficiency. Ook kunnen hierdoor extra risico’s ontstaan doordat IT-infrastructuur verouderd is. Denk hierbij aan de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de IT-infrastructuur en de mogelijkheden om eenvoudiger slachtoffer van een hack te zijn.

Koers vasthouden bij politieke verschuivingen
Het is belangrijk om de verandering tijd en ruimte te geven. Het inzetten van een grote verandering kan spanning met zich meebrengen en zorgt voor weerstand. Daarbij is het belangrijk dat we sturing blijven geven aan de ingezette doelstelling, want veranderen heeft tijd nodig. Voor de continuïteit en het behalen van onze doelstelling is het een risico dat er raadsverkiezingen zijn. Een nieuwe raad en college zal zich weer opnieuw verhouden tot de ingezette koers.