Verbonden partijen

Inleiding
Voor de uitvoering van taken kan de gemeente een beroep doen op andere organisaties of een andere organisatie oprichten. We besluiten om taken door verbonden partijen te laten uitvoeren als we hiermee beter of goedkoper onze beleidsdoelstellingen kunnen realiseren.
Verbonden partijen zijn samenwerkingsverbanden, waarin we een bestuurlijk én financieel belang hebben. We zitten in het bestuur van deze organisatie of hebben stemrecht in de vergadering van aandeelhouders/leden én lijden verlies als de organisatie failliet gaat of als wij aangesproken kunnen worden als ze haar verplichtingen niet kan nakomen.
Het financiële belang is het risico, dat de gemeente loopt als de verbonden partij failliet gaat of aanspraak maakt op niet begrote bijdragen van de gemeente. Bestuurlijke risico’s treden op als de gemeente aangesproken kan worden op haar bestuurlijke rol in de verbonden partij.
In de verschillende programma's in hoofdstuk 5 gaan we in op de bijdrage van deze partners aan maatschappelijk gewenste effecten en programmadoelstellingen. In deze paragraaf kijken we naar de kracht en zwakke punten van de organisaties zelf en de risico's die de samenwerking voor de gemeente oplevert.

Beleidskaders
De beleidskaders rondom verbonden partijen liggen vast in de recent vastgestelde nota “Beleidskader Verbonden Partijen Hengelo 2024”, hierna “beleidskader” genoemd. De basis van het beleid is dat we samenwerking met een partij aangaan als dit het geëigende middel is om een gewenst maatschappelijk effect voor de Hengelose inwoners te realiseren. Daarmee moet de samenwerking nuttig zijn, bijdragen aan de hierin door ons geformuleerde doelstellingen. Tegenover dit nut staan de kosten voor de gemeente en het risico dat de gemeente loopt door het op afstand laten uitvoeren van taken. Deze invalshoeken moeten in balans zijn; een groter risico kunnen we pas accepteren als de bijdrage aan de doelstellingen eveneens groot is.

We willen bij de samenwerking uit gaan van de zelfstandigheid en kracht van de professionele organisatie, aan wie we taken hebben toevertrouwd. Deze zullen we wel toetsen door het volgen van beleid en financiën.
We zetten in op goede informatie aan onze gemeenteraad. Dat doen we door beleidsvoornemens en financiële gevolgen hiervoor voor de gemeentebegroting in begrotingen van de samenwerkingsverbanden aan de gemeenteraad uitgebreid toe te lichten, waardoor de gemeenteraad zelf kan afwegen of er voldoende wordt bijgedragen aan de door haar gewenste koers en of ze de financiële consequenties acceptabel vindt.
We betrekken de gemeenteraad in en buiten de P en C-cyclus bij belangrijke ontwikkelingen bij verbonden partijen.

Lijst verbonden partijen
In onderstaande lijst ontbreekt de soort "verenigingen en instellingen". Hierin hebben we geen relaties die aan de definitie van verbonden partij, bestuurlijk én financieel belang, voldoen.

Instellingen met bestuurlijk belang overwegend met publieke middelen gefinancierd

Risicomanagement bij de verbonden partijen
We volgen risico's bij verbonden partijen op meerdere manieren:

• Verbonden partijen analyseren zelf risico's en zetten deze af tegen het weerstandsvermogen. Hierover rapporteren ze in de begrotings- en verantwoordingsstukken.

• Informatie over financiële kengetallen, zoals bijvoorbeeld eigen vermogen, schuldpositie en resultaten.

• Samen met Enschede, Almelo en Noaberkracht (Dinkelland en Tubbergen) laten we jaarlijks de verbonden partijen een risico-inventarisatie uitvoeren op basis van een set gerubriceerde vragen.

Resultaten risico-analyse 2025
De verbonden partijen beantwoorden risicovragen, die wij analyseren, rubriceren en scoren. We hebben de partijen ingedeeld in 3 risicoklassen: laag, gemiddeld en hoog risico. Deze risicoscore is de weging van de score op grond van de risico-uitvraag bij de verbonden partij en het financieel belang van Hengelo in de verbonden partij. In volgende overzicht worden de resultaten weergegeven.

De verbonden partijen met een totaalscore "laag" hebben reguliere aandacht via de geplande contactmomenten, zoals periodiek overleg over doelen en uitvoering van werk en de voorbereiding van jaarstukken of begrotingen. Bij een score "gemiddeld" hoort een intensiever toezichtsregime. We zetten meer in op tussentijdse rapportages, volgen via het accountmanagement de ontwikkelingen en stellen kritische vragen in het ambtelijk overleg. Bij een score "hoog" is er intensief en gepland regelmatig contact tussen de accountmanager en de organisatie en accountmanager en medewerker verbonden partijen. In het bestuurlijk overleg worden risico's besproken.

Hoe risicoscore en financieel belang zich tot elkaar verhouden is weergegeven in volgende grafieken. Bij een hoog financieel belang (rode lijn) zien we graag een lage risicoscore, als een duiding van goed bestuur, goede kwaliteit in dienstverlening, financiële zekerheid en goede verantwoording richting de deelnemer/ aandeelhouder. Als een hoog financieel belang gepaard gaat met een hoge risicoscore (blauw) is er meer kans op nadelige effecten voor de gemeente en is er intensief contact met de verbonden partij. Het ideale beeld is dat de risicolijn laag en onder de lijn van het financieel belang zit.
In de tweede grafiek is SWB Midden Twente niet opgenomen, omdat het hoge financieel belang van SWB de verschillen tussen andere partijen afvlakt. De tweede grafiek verduidelijkt verschillen bij overige partijen.

Actualiteiten en kerngegevens verbonden partijen
In dit onderdeel vindt u actuele ontwikkelingen en de visie van de verbonden partij op de begrotingsperiode. In de tabellen bij de verbonden partij zijn de vanuit het BBV (art. 15) verplichte elementen opgenomen en enkele aanvullende gegevens.

• De balansgegevens van de verbonden partijen ontlenen we aan de laatste jaarstukken van de verbonden partij zelf of, indien aanwezig, de geprognosticeerde balans in de meerjarenbegroting. Door de gemeenschappelijke regelingen worden toekomstige balansgegevens wel verstrekt. De geprivatiseerde bedrijven geven deze prognose niet af. Hier nemen we de gegevens uit de laatste balans op.

• De jaarresultaten zijn de resultaten die de partijen zelf hebben gerapporteerd als winst na belasting.

• Het financieel belang is de optelsom van de jaarlijkse exploitatiebijdrage, evt. aangevuld met de subsidiebijdrage en inkoopbedrag voor dienstverlening, het jaarlijkse dividend, het ingebrachte kapitaal en de verstrekte leningen en garanties. Dit is dan het maximale verlies dat zou kunnen optreden bij bedrijfsdiscontinuïteit. Jaarlijkse bijdragen zullen nooit geheel verloren gaan, deze worden (pragmatisch) voor 50% meegenomen in het financieel belang.

SamenTwente
SamenTwente omvat de GGD Twente, de Organisatie voor inkoop van Zorg en JeugdJeugdhulp Twente (OZJT) en Veilig Thuis Twente (VTT). Ze is gastheer voor Kennispunt Twente, Samen14 en de Twentse Koers. De focus ligt op gezond, veilig en vitaal. Met een begrotingsomvang van € 63 miljoen zet SamenTwente zich in voor de 14 gemeenten en 641.000 inwoners in Twente. Ook SamenTwente ziet dat de Twentse samenleving onder toenemende druk staat. Zij blijven vasthouden aan het principe dat voorkomen beter is dan genezen, ook in de uitdagende realiteit van 2026. En blijven dan ook sterk inzetten op preventieve activiteiten. Waar de complexiteit van vraagstukken groter wordt, worden de financiële mogelijkheden kleiner. De besluitvorming rondom de kerntakendiscussie vormt de basis van de begroting 2026 en verder. Met als belangrijkste punten:

• De belangrijkste constateringen zijn dat SamenTwente haar takenpakket efficiënt uitvoert in vergelijking met andere regio’s en dat een nulscenario zoals gevraagd in de kaderbrief is inhoudelijk niet realistisch is.

• Op alle thema’s wordt de huidige inzet gehandhaafd. Waaronder de inzet op advies gezondheid (en milieu) en de meldpunten. Daarvoor waren tijdelijke (externe) middelen beschikbaar, maar komt nu structurele financiering. Handhaving zorgt ervoor dat de basis behouden blijft en er geen extra veiligheidsrisico’s ontstaan. SamenTwente voert de kerntaken uit met maximale inzet en blijft samenwerken met gemeenten en partners om maatschappelijke impact te realiseren.

• Over de Gezonde School Aanpak is besloten de inzet niet langer structureel in de begroting op te nemen, maar te handhaven tot en met 2026. Dit in afwachting op de ontwikkelingen in en evt. middelen uit het Aanvullende Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA).

• Er worden structurele bedragen toegekend voor Veilig Thuis Twente en Forensische geneeskunde. Beide zijn autonome ontwikkelingen van minimaal wettelijke taken.

• Er zijn twee aanvullende opdrachten vastgesteld. Een opdracht op samenwerking, ‘Het Samen van SamenTwente’, met als vraagstuk zo effectief en efficiënt mogelijk samenwerken in Twente. De tweede opdracht betreft de 'Prioritaire opgave jeugd'. In de kerntakendiscussie is prioritering gegeven aan de pijler 'Jeugd' (op inhoud, structuur en samenwerking), maar is ook erkend dat deze pijler breder is dan het takenpakket van SamenTwente. Daarom een aparte opgave die nader wordt uitgewerkt.

Recreatieschap TwenteDe taken van Recreatieschap Twente zijn het beheer van de recreatieparken (Hulsbeek, Rutbeek en Lageveld) en het onderhoud van de recreatieve routenetwerken (fiets, wandel, mountainbike, paard en auto). Daarnaast verzorgt ze de toeristische promotie, o.a. via Twente Marketing. Het Recreatieschap Twente heeft de visies op de beleidsterreinen routenetwerken en recreatieparken afgelopen jaren geactualiseerd.

Het Recreatieschap Twente heeft een opdracht uitgezet om de financieringssystematiek opnieuw te beoordelen, zodat de deelnemende gemeenten evenrediger bijdragen aan deze gemeenschappelijke regeling. De oplevering van deze opdracht wordt medio 2026 verwacht. De rapportage ‘’financieringssystematiek Recreatieschap Twente’’ die in 2023 is opgesteld, is als basis voor deze opdracht meegenomen.

Veiligheidsregio Twente
De Veiligheidsregio Twente (VRT) is voor Hengelo de regionale samenwerkingsorganisatie op het gebied van de brandweer, incidentenbestrijding en crisisbeheersing. De VRT kenmerkt zich doordat ze kapitaalintensief en tegelijk arbeidsintensief is. Er is vooral de laatste tijd een sterke invloed van hogere wet- en regelgeving en landelijk beleid. Deze vereisen aanpassing van het regionaal beleid.

• Het huidige beleidsplan “Stabiele factor in tijden van verandering” is opgesteld voor de jaren 2021 t/m 2024. In 2024 heeft het AB akkoord gegeven dit plan een jaar langer te laten lopen t/m 2025. Het beleidsplan is gebaseerd op veiligheidsrisico’s die in Twente voorkomen, het zgn. regionale risicoprofiel. De brandveiligheidsrisico’s en het bijbehorende dekkingsplan Brandweer worden gelijktijdig opgesteld.

• Landelijk wordt ingezet op versterking van de crisisbeheersing en versterking van de informatievoorziening. Voor Twente gaat het om een bedrag van indicatief € 2,4 miljoen dat in de periode 2023 – 2026 gefaseerd beschikbaar wordt gesteld. De gelden worden ingezet voor een 9-tal versterkingsthema’s, gericht op het meer robuust maken van - en het garanderen van de paraatheid van - de crisisorganisatie. In de Voorjaarsnota is vanaf 2027 landelijk structureel € 70 miljoen beschikbaar gesteld voor maatschappelijke weerbaarheid, met een voorinvestering van € 10 miljoen in 2025 en € 20 miljoen in 2026. Deze middelen worden vooralsnog ingezet op het ontwikkelen van noodsteunpunten en burgerhulpverlening, het versterken van veiligheidsregio’s, het lanceren van een landelijke publiekscampagne (zie hierboven) en evaluatie en onderzoek.

• Europese regels kwalificeren de brandweervrijwilligers als deeltijdwerkers, die gelijke arbeidsvoorwaarden als de beroepslieden zouden moeten krijgen. Dit is te duur. Daarom is gekozen voor het vergroten van de verschillen tussen de taken van een vrijwilliger en die van een beroepskracht, zodat van een vergelijkbare werksituatie geen sprake meer is. Vrijwilligers zijn dan niet structureel beschikbaar voor piketdienst en worden niet meer vast ingeroosterd. Dit houdt in dat op middellange termijn wordt toegewerkt naar beroepsbezetting, daar waar permanente bemensing (24/7) is vereist. Het ministerie van J&V heeft nog geen structurele dekking toegezegd. Daarom ontstaan er knelpunten bij de paraatheid (met name in Hengelo en Almelo waar vrijwilligers zijn gekazerneerd). We verwachten een lastenverzwaring van € 1,4 miljoen. Tijdelijk houdt VRT voor het oplossen van de knelpunten rekening met € 0,3 miljoen m.i.v. 2025.

• De aandacht voor informatiebeveiliging is de laatste jaren mede vanwege de berichtgeving over het toenemende aantal cyberaanvallen sterk toegenomen. Voor veiligheidsregio’s is het met name cruciaal dat de bedrijfscontinuïteit gewaarborgd is als vitale sector voor brandweerzorg en crisisbeheersing. VRT werkt aan de verdere implementatie van de Baseline Informatiebeveiliging Overheden (BIO). Veiligheidsregio’s zullen daarnaast tenminste moeten gaan voldoen aan de NIS2-richtlijn.

• Duurzaamheid vereist van de VRT actie op het gebied van klimaat (CO₂ reductie), circulair (gebruik grondstoffen), sociaal (duurzame inzetbaarheid van personeel) en natuur (biodiversiteit). Specifiek voor de brandweer: meer inzet van “grijs of zwart” water (geschoond afvalwater) en de toepassing van meer milieuvriendelijke blustechnieken.

• Duurzame inzetbaarheid van brandweerpersoneel is onderwerp van een nationaal onderzoek in opdracht van Brandweer Nederland, uitgevoerd door de Universiteit van Maastricht. In de loop van 2024 worden de eerste onderzoeksresultaten bekend gemaakt. Hieruit zullen aanbevelingen en acties volgen die mogelijk ingrijpend zijn.

• De invoering van de Wet open overheid loopt iets achter op schema. De nulmeting laat zien dat de basis nog niet op orde is. Zo ontbreekt op onderdelen de documentatie voor informatiebeleid, -beheer en archivering. Deze randvoorwaarden dienen in eerste instantie te worden aangelegd. Het project om te komen tot invoering van de Woo wordt gefinancierd met eenmalige rijksgelden.

Veiligheidsregio’s zijn niet aangesloten bij de WSGO (zoals ander GR'en) maar hebben een eigen werkgeversvereniging: de WVSV. De afspraak is dat de Cao Gemeenten / Cao WSGO als leidend kader wordt gehanteerd. In de onderhandelingen over de arbeidsvoorwaarden wordt de inhoudelijke VNG-lijn echter niet in alle opzichten gevolgd, waardoor de begroting van loonkosten, vergeleken met die van andere GR-en, anders kunnen uitpakken.

SWB Midden-Twente
SWB is ons sociaal werk- en leerbedrijf en beheerder van onze openbare ruimte (Gildebor). Haar taken: arbeidsontwikkeling, beschut werk en beheer openbare ruimte. In de afgelopen jaren heeft de SWB gewerkt aan de doorontwikkeling van de organisatie gebaseerd op de strategische en tactische plannen zoals die voortkomen uit het strategisch plan 2023-2027.
In 2025 wordt het laatste deel van de doorontwikkeling afgerond door een toekomstbestendig plan voor de organisatie en bedrijfsvoering. Daarnaast wordt er ingezet op de methodische ontwikkeling van arbeidsontwikkeling en het inzetten op de zichtbaarheid van onze organisatie.

In de begroting 2026 zien we een nadelig resultaat, dat in de jaren daarna omgebogen wordt tot een positief resultaat in meerjarenperspectief. De meerjarenbegroting is sluitend vanaf 2027en er is sprake van een adequaat weerstandsvermogen. In 2024 is een actuele risicoanalyse uitgevoerd en is de weerstandscapaciteit bepaald op 4,3 mln. Het weerstandsvermogen is bepaald op een bandbreedte ter hoogte van 40-70% van de weerstandscapaciteit. De feitelijke eigen vermogen positie ligt hier nog ruim boven. Ook voor de komende jaren wordt hier geen risico verwacht.

Op het gebied van duurzaamheid en huisvesting zijn de eerste flinke stappen gezet. Verduurzaming- en huisvestingscenario’s zijn in kaart gebracht. SWB heeft KPI's ontwikkeld om de kwaliteit van diensten objectiever te kunnen monitoren.
Een zorgpunt blijft de afhankelijkheid van de beschikbare rijksbijdragen, met name voor de doelgroep ‘nieuw beschut’; hoewel de rijksbijdragen zijn gestegen is dit nog niet kostendekkend.

Vanaf 2025 ontvangt de SWB een infrastructurele bijdrage, een impulsbudget vanuit het Rijk, om de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven te versterken en toekomstbestendig te maken samen met de gemeente.

Stadsbank Oost-Nederland
De Stadsbank Oost Nederland voert de bancaire schuldhulpverlening uit voor onze gemeente.
De gemeente is regievoerder in deze samenwerking, conform de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, en de Stadsbank is de uitvoerende partij.
Het dienstverleningsmodel en bekostigingsmodel is aangepast om beter aan te sluiten bij de integrale toegang en regie van de 21 gemeenten. De Stadsbank heeft de beweging gemaakt van proces- en productgericht werken naar klant- en resultaatgericht werken.

De Stadsbank is zich ervan bewust dat gemeenten in aanloop naar het ravijnjaar 2026 vragen om meer dan ooit kostenbewust te begroten.
Landelijk is er een bestuurlijk akkoord getekend voor de basisdienstverlening voor schuldhulpverlening. De Stadsbank én de deelnemende gemeenten zorgen dat ze zich hierop voorbereiden. Dit verloopt overigens voorspoedig, wij voldoen samen met onze Stadsbank al aan de meeste onderdelen. Stadsbank verleent medewerking aan het Jongeren Perspectief Fonds (JPF) door de kredietverlening aan jongeren voor haar rekening te nemen.

Openbaar Lichaam Crematoria Twente
Cremeren is een basisvoorziening voor de regio. Inmiddels kiest 68% van de inwoners voor cremeren.
Crematoria Twente beheert 4 moderne, sfeervolle crematielocaties met een goede regionale dekking in Twente. Gemeentelijke eigendom geeft ons de mogelijkheid om het recht van inwoners op gelijke toegang tot de crematoria, ongeacht of en hoe men verzekerd, te laten prevaleren boven commerciële belangen. Na een tijd van investeren in de accommodaties was een periode van consolideren en weer winstgevend worden de inzet. Eerder dan verwacht is weer winst gerealiseerd in de BV en daarmee ook in het openbaar lichaam OLCT. Hengelo ontving van OLCT in 2024 € 71.000 en in 2025 € 60.000.

Crematoria Twente volgt de ontwikkelingen op het gebied van lijkbezorging om hier tijdig op in te kunnen spelen. We doelen op resomeren als nieuwe techniek om het lichaam op te lossen in vloeistof en duurzamer cremeren op waterstof in plaats van gas. Dit levert nieuwe ambities op bij de BV die vragen om financiering, ook deels met eigen vermogen. Besluiten worden genomen als de plannen volledig zijn uitgewerkt.
Hiermee zou de dividendbetaling mogelijk weer onder druk komen te staan. In het algemeen bestuur is besloten om in ieder geval jaarlijks een constant dividend uit te keren. De jaarwinst van de BV in 2024 en de verwachting voor 2025 vormen een spaarpot om dit voornemen waar te kunnen maken. Wij begroten daarom vanaf 2026 structureel € 60.000 dividend.

Omgevingsdienst Twente
De Omgevingsdienst Twente zet zich sinds haar start op 1 januari 2019 in om kwalitatief hoogwaardige VTH producten en diensten te leveren aan haar deelnemers op het gebied van milieu -vergunningverlening, toezicht en handhaving.

In deze periode is vooral gebouwd aan het vertrouwen in de OD Twente door veel tijd te besteden aan relatiebeheer, communicatie en de vastlegging van processen en werkafspraken met alle betrokken partijen, onder meer door de inzet van omgevingsadviseurs.

Voor 2026 wordt rekening gehouden met de geuite zorg van onze deelnemers ten aanzien van de landelijke ontwikkeling met betrekking tot de omvang van het gemeentefonds 2026, het zogenoemde ‘ravijnjaar’. Door het AB is gekozen voor Scenario 2. Hierbij wordt een nullijn gehanteerd, maar worden wettelijk verplichte nieuwe taken wel opgepakt binnen de daarvoor beschikbare middelen. Voordeel is dat we hiermee rechtmatig werken door de wettelijke taken conform de beschikbare budgetten uit te voeren. Daarnaast blijven we in staat om uitvoering te geven aan het regionaal vastgestelde VTH-beleid.

Omgevingsdiensten moeten robuuster worden. Dit was de aanbevelingen van de commissie Van Aartsen in 2023. Er zijn criteria geformuleerd voor een robuuste omgevingsdienst die zijn omgezet naar KPI’s. Met het verbeterplan dat is opgesteld in 2024 wordt verwacht dat de ODT in april 2026 robuust is.

Ook is een gezamenlijke toekomstvisie 2030 opgesteld die door het AB is vastgesteld in 2025 waarbij de maatschappelijke dynamiek en onze gezamenlijke opgaven centraal staan.

Gemeentelijk Belastingkantoor Twente
Het GBTwente voert de wettelijke taken lokale heffingen voor ons uit. De hoofdtaken zijn het waarderen van vastgoed conform de Wet WOZ en heffen, bezwaarafhandeling en invorderen van belastingen. In de dagelijkse uitvoering van deze kerntaken steunt het GBTwente op het bestuurlijk vastgestelde Strategieplan 2023-2026. Koersvastheid, stabiliteit, duidelijkheid en transparantie zijn daarin de kernmerken. Koersend op Persoonlijke en Begrijpelijke dienstverlening, waaraan de kernwaarden Deskundig, Integer en Behulpzaam bijdragen.

In 2026 blijft het GBTwente investeren in de kwaliteit van de dienstverlening van Waarderen, Heffen en Innen. Daarnaast wordt ingezet op vernieuwende ICT-toepassingen om processen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. De focus ligt daarbij op uitlegbaarheid van dienstverlening en op participatie van inwoners.

Het GBTwente is in oktober 2024 gestart met de pilot “Check uw Woning. In 2025 vindt het tweede deel van de pilot plaats, waarna mogelijk per 2026 dit een standaard onderdeel wordt van de procesgang.  

De gemeenten Berkelland en Bronckhorst zijn al sinds 2016 klant van GBTwente. GBTwente wil, evenals de gemeenten Berkelland en Bronckhorst, een duurzame relatie aangaan. Per 1 januari 2026 treden de gemeenten Berkelland en Bronckhorst daarom toe als deelnemer van de gemeenschappelijke regeling. Dat betekent dat deze gemeenschappelijke regeling van 8 naar 10 gemeenten groeit. Dit zal zeker bijdragen aan de continuïteit van GBTwente op lange termijn.

BNG Bank N.V.
De BNG Bank is de bankier van en voor overheden en voor instellingen met een maatschappelijk belang. De bank ziet zichzelf als publieke bank met dezelfde maatschappelijke doelen als haar klanten. Met de strategie "Ons kompas naar impact" ligt de focus ligt op maatschappelijke impact, meer dan op winst. BNG Bank is één van de weinige banken met een triple A-rating, wat staat voor financieel zeer solide. BNG Bank behaalt zeer voorspelbare resultaten en heeft een sterk imago. BNG Bank staat onder intensief toezicht van De Nederlandse Bank en De Europese Centrale bank.
Onze eigen risico-inventarisatie is daarom qua relevantie ondergeschikt aan de kijk van de markt op de bank. Overigens scoort de bank ook in onze risico-inventarisatie zeer goed.

Twente Milieu N.V.
Twente Milieu levert aan 10 gemeenten diensten op het gebied van afvalinzameling. Voor een deel van de gemeenten voert ze tevens beheer van de openbare ruimte en/of overige taken uit, zoals b.v. gladheids- of ongediertebestrijding. Twente Milieu wil samen met gemeenten innovatief werken aan een afvalloos Twente. De bedrijfstaken afvalinzameling en beheer openbare ruimte worden goed gescheiden. Door het kostprijs-plus-systeem kunnen gemeenten rekenen op goede tarieven. Winsten zijn daarom niet te verwachten, tenzij bijzondere omstandigheden de bedrijfsvoering positief beïnvloeden. In die gevallen is nu afgesproken, dat er geen winst wordt uitgekeerd, maar dat de voordelen via tariefverlaging aan de aandeelhoudende gemeenten worden teruggegeven.

Twente Milieu bereidt zich voor op nieuwe duurzaamheidseisen van gemeenten bij de toegang tot de binnenstad. Ze vergroent daarom het wagenpark; elektrisch waar het kan en minder vervuilende brandstof waar elektrisch (nog) niet kan.

Twence B.V.
Primair is Twence de verwerker van onze afvalstoffen, waaronder gft en huishoudelijk restafval. Per 1-7-2022 zijn nieuwe langjarige leverings- en prijsafspraken met gemeenten overeengekomen en doorgevoerd. Hierdoor kunnen we de afvaltarieven voor inwoners zo stabiel mogelijk houden. Inmiddels zijn de voorbereidingen gestart voor het vaststellen van de nieuwe tarieven ingaande 2027.
Twence profileert zich als producent van waardevolle grondstoffen en energie uit afval en biomassa. Daarmee worden grondstofkringlopen gesloten; alle afval is in die optiek grondstof voor andere producenten, zonder dat er restafval over blijft.

Afvalverbranding staat ter discussie vanwege de forse uitstoot aan CO2 en andere broeikasgassen zoals stikstof. Afvalverbrandingsinstallaties zullen er echter nog jaren moeten zijn, omdat we ondanks afvalscheiding nog veel restafval produceren. De vrijkomende warmte wordt benut. Inwoners en bedrijven in Enschede en Hengelo gebruiken deze warmte om gebouwen te verwarmen.

Uit contacten met afvalinzamelaars Circulus en Rova kunnen mogelijk nieuwe aandeelhouderschappen ontstaan. Ook de intensieve samenwerking met Duitse gemeenten kan leiden tot nieuwe aandeelhouders. De eerste inzet is om de communale samenwerking met Münster om te zetten in een aandeelhoudersrelatie. Door import beperkende regels van de Nederlandse overheid is het doorzetten van de samenwerking vertraagd. Nieuw aandeelhouderschap is vooral belangrijk nu aandeelhouders vertrekken (Almelo, Oldenzaal en Twenterand).
AVR (concurrent) procedeert tegen Twence en de gemeenten om hen tot openbaar aanbesteden te dwingen. De rechtbank Overijssel heeft alle vorderingen van AVR afgewezen. Momenteel loopt de beroepszaak bij het Hof. Dit proces kan nog jaren lopen.

Twence zet in op het versterken van het publieke karakter van het bedrijf. Het Regionaal Warmtenet Twente is een project waarmee Twence verder invulling geeft aan haar taak van duurzaamheidsbevorderaar.

Enexis N.V.
Enexis is onze regionale distributeur van energie. Ze is een grote speler in de energietransitie. Enexis moet zich tot het uiterste inspannen om het netwerk zo snel uit te breiden, dat overal de door nieuwe lokale energieopwekkers geproduceerde stroom naar de eindgebruikers kan worden getransporteerd. Bijna de helft van de totale RES-opgave valt binnen het verzorgingsgebied van Enexis, dat hiermee een gigantische investeringsopgave heeft. Het vinden van personeel is een bottleneck, die de opgave nog uitdagender maakt. Met ons bescheiden aandeel in Enexis kunnen we zeer beperkt invloed hebben op de koers van het bedrijf. Als gevolg van de extra investeringen in de energietransitie, de doorberekening van de hogere Tennet-tarieven en de wettelijke belemmering om de extra investeringen direct in de tarieven te verwerken, zal de winst de komende jaren onder druk komen te staan. De verwachting is dat dit tijdelijk is.
Enexis heeft toename van eigen vermogen nodig om in deze financieringsgolf op lange termijn aan de betalingsverplichtingen te kunnen blijven voldoen. Wij dragen daar in eerste instantie niet aan bij. Meerdere gemeenten doen dit niet. Om financiering te borgen heeft Essent het Rijk gevraagd om mee te denken en te overwegen om eigen vermogen te verschaffen. Hier is positief op gereageerd. De verwachting is dat Enexis het Rijk niet nodig heeft voor 2030.

Warmtebedrijf Hengelo BV
Warmtebedrijf Hengelo BV treedt op als energieleverancier aan de eindgebruikers.
Ennatuurlijk is 95% aandeelhouder. Hengelo bezit 5% van de aandelen. De gemeente heeft naast het aandeelhouderschap nog een belang, doordat zij een achtergestelde lening van € 1 miljoen heeft verstrekt. De voorwaarden voor aflossing van deze lening vereisen een ruime winstgevendheid van het bedrijf. Dat we die mate van winstgevendheid gaan bereiken is onwaarschijnlijk. Vanwege het karakter van de lening is er een voorziening gevormd. Inmiddels zijn de contouren van de WCW (Wet Collectieve Warmtevoorziening) bekend geworden. Belangrijk onderdeel daarin is de publieke marktordening, waardoor warmtenetten in de toekomst voor meer dan 50% in publieke handen moeten zijn. Voor private partijen is er een overgangsregeling opgenomen in de WCW.  Ennatuurlijk zal haar strategie en bedrijfsvoering hierop moeten aanpassen.

In de risico-inventarisatie laat het jaar 2025 een iets betere score zien dan in 2024. Dat komt door een kleinere afwijking tussen het werkelijke resultaat en het budget in 2024.
Het warmtebedrijf wordt door ons op dezelfde wijze getoetst dan de grotere verbonden partijen. Logischerwijze is een kleine organisatie meer op de kerntaak gericht en minder op de bijkomende aspecten als bijvoorbeeld governance, frequente rapportage en vergelijking in de branche. Ze heeft één directeur in plaats van een directie met meervoudige expertises. Ontbrekende kwaliteitsaspecten buiten de kerntaak worden overigens wel gecompenseerd door de controle vanuit moederbedrijf Ennatuurlijk. Veel soorten kosten zijn nauwelijks beïnvloedbaar. Er worden weer zwarte cijfers geschreven, maar nog niet op het verlangde niveau.

In bijlage 8.5 is een overzicht opgenomen van de vertegenwoordiging namens onze gemeente bij de verbonden partijen.

In de paragraaf 6.5 Financiering is een overzicht van de deelnemingen opgenomen.