De structurele weerstandscapaciteit is de onbenutte belastingcapaciteit.

Voorgeschreven is dat de gemeentelijke tarieven, leges en heffingen voor maximaal 100% kostendekkend zijn. In Hengelo is dat ook het uitgangspunt voor de belangrijkste tarieven. Tenzij een risico zich manifesteert in deze tarieftaken, biedt dit geen ruimte aan structurele weerstandscapaciteit.

Wanneer een structureel risico optreedt, is het niet altijd mogelijk de financiële impact op korte termijn in de begroting op te vangen. In dat geval kan een gemeente onder zeer strikte voorwaarden een beroep doen op extra financiering van het Rijk (artikel 12 Gemeentewet). Eén van de voorwaarden is dat de gemeente de belastingcapaciteit ten volle benut. Dat kan uiteraard niet oneindig. Daarom is door het Rijk een norm gesteld tot welk niveau het nog aanvaardbaar is lokale belastingen te verhogen, de zogenaamde artikel 12 norm.
Het verschil tussen de werkelijke hoogte van de lokale belastingen en de aanvaardbare hoogte van de artikel 12 norm noemen we de onbenutte belastingcapaciteit en betreft de structurele weerstandscapaciteit.

Stand van zaken
De gemiddelde woonlasten voor een gemiddeld gezin in de gemeente Hengelo bedraagt afgerond € 914. Het landelijk gemiddelde is € 1.053. Voor 2026 is de benutte belastingcapaciteit dus 86,8% van het landelijk gemiddelde. Als we de onbenutte belastingcapaciteit van 13,2%, zijnde € 139 vermenigvuldigen met het aantal huishoudens, bijna 39.200, komen we uit op een onbenutte belastingcapaciteit van ruim € 5,4 miljoen. Deze capaciteit is identiek aan de Zomernota 2025-2029.

De weerstandscapaciteit zijn de middelen en mogelijkheden die de gemeente heeft om onverwachte, niet-begrote kosten of tegenvallende inkomsten te kunnen dekken.

De weerstandscapaciteit (weerstandsratio) berekenen we als volgt:

Beschikbare weerstandscapaciteit
----------------------------------------------------------- = Ratio weerstandsvermogen
Benodigde weerstandscapaciteit

Uit deze berekening volgt een ratio. Om te bepalen of het weerstandsvermogen op het gewenste niveau is, bekijken we in welke waarderingscategorie de ratio valt. We hanteren de waarderingscategorieën zoals hieronder weergegeven:

Klasse - Ratio- Betekenis
A - > 2,0 - Uitstekend
B - 1,4 tot 2,0 - Ruim voldoende
C - 1,0 tot 1,4 - Voldoende
D - 0,8 tot 1,0 - Matig
E - 0,6 tot 0,8 - Onvoldoende
F - < 0,6 - Ruim onvoldoende

Stand van zaken eind 2026
De beschikbare weerstandcapaciteit is bijna € 68,1 miljoen.
De benodigde weerstandscapaciteit is bijna € 26,1 miljoen.

De verwachte weerstandsratio die hieruit volgt is 2,6 eind 2026 en is daarmee uitstekend. In de Zomernota 2025-2029 was dit ook dezelfde ratio.
Zonder het separate aangeboden raadsvoorstel "Cofinanciering aanvraag Mobiliteitsfonds en Gebiedsbudget grootschalige woningbouw Rijk (Spoorzone Enschede Hengelo)" (zaaknummer 3946796) is de verwachte ratio eind 2029 in deze Beleidsbegroting 2,5. In dit raadsvoorstel over de co-financiering wordt ook ingegaan welke gevolgen dit heeft op de ontwikkeling van de algemene reserve en de weerstandsratio.
Zoals eerder aangegeven in onze P en C documenten hebben we aangegeven dat we nog veel middelen nodig hebben voor de strategische opgaven, zoals nu het geval is in het separate raadsvoorstel.