Talentopgave

Hengelo en Twente hebben een enorme potentie om een grote bijdrage te leveren aan de nationale opgaven (innovatie, economie, woningbouw, ruimte enz.). Om zo de regio te zijn en te blijven, waar het voor inwoners uitstekend wonen, leven en werken is (een hoge brede welvaart) en een oplossing te bieden voor het landelijke probleem wonen.

Twente staat voor een ingrijpende demografische transformatie, gekenmerkt door dubbele vergrijzing, een dalend geboortecijfer en het structurele vertrek van jongeren. Deze drie trends versterken elkaar en zetten de regio onder druk op het gebied van leefbaarheid, arbeidsmarkt en zorg. Deze ontwikkeling bepaalt in belangrijke mate of we de potentie kunnen waarmaken en onze brede welvaart en kwaliteit van leven kunnen behouden en versterken.
Het aandeel 65-plussers in Twente groeit van circa 20% in 2020 naar 26–28% in 2040 en blijft ook in 2050 boven de 25%. Landelijk stijgt dit aandeel van 19,8% in 2021 naar 25,1% in 2040 en daalt licht naar 24,7% in 2050. Twente vergrijst dus sneller dan het Nederlandse gemiddelde. Binnen deze groep neemt ook het aantal 80-plussers fors toe. In Nederland groeit deze groep van ruim 800.000 in 2021 naar 1,5 tot 2,6 miljoen in 2050. In Twente zal deze toename relatief sterker zijn, door een al oudere bevolkingsopbouw en beperkte instroom van jonge gezinnen.
Het aantal geboortes daalt al jaren. In 2010 werden in Twente circa 7.500 kinderen geboren, in 2020 nog slechts 6.100. Prognoses wijzen op een verdere afname tot rond de 5.000 in 2040 en mogelijk 4.500 in 2050. Landelijk daalt het aantal geboortes in dezelfde periode met ongeveer 18%, terwijl Twente een daling van ruim 40% kent. Deze afname wordt veroorzaakt door een kleiner aantal vrouwen in vruchtbare leeftijd en het vertrek van jonge gezinnen.
Het vertrek van jongeren versterkt deze trends. In 2024 telde Twente circa 84.871 jongeren tussen de 15 en 25 jaar, maar het migratiesaldo onder deze groep is negatief. Vooral HBO- en WO-geschoolden verlaten de regio na hun studie, vaak vanwege beperkte doorgroeimogelijkheden en een smalle arbeidsmarkt. MBO-geschoolden blijven vaker in de regio, maar ook binnen deze groep vertrekt jong talent. Volgens prognoses van het CBS en PBL verliest Twente tussen 2020 en 2030 duizenden jongeren aan andere regio’s, wat leidt tot een krimpende beroepsbevolking en een versnelde vergrijzing.

Het behouden en aantrekken van talent – van vakmensen tot creatieve denkers en combinaties daarvan – is daarom dé overkoepelende strategische opgave. Deze is randvoorwaardelijk voor het behalen van allerlei inhoudelijke strategische doelstellingen op het gebied van bijvoorbeeld klimaat/energie, sociaal domein, economie en stedelijke ontwikkeling. De talentopgave is integraal en complex en pakken we samen met onze partners in de stad, in de regio en vooral ook met talenten zélf. Dit is nadrukkelijk geen sprint maar een marathon. Het werken aan de talentopgave moet uiteindelijk leiden tot een robuuste en passende beroepsbevolking. Die is nodig om de kwaliteit van leven in onze stad te behouden en te versterken, en om de potentie van Hengelo en Twente volledig tot bloei te laten komen. Daarom is het nú het moment om te investeren in het aantrekken en behouden van talent. Want wie vandaag bouwt aan een omgeving waarin talent wil blijven en groeien, verzekert zich van een sterke en leefbare toekomst voor morgen.

Nadat de gemeenteraad in de Zomernota 2023-2027 besloot om een reserve van € 5 miljoen in te stellen voor het aanjaagbudget talentopgave, zijn we aan de slag gegaan. Met dit budget stimuleren we activiteiten en zetten we inspanningen in om talent voor Hengelo te behouden en aan te trekken. Deze inspanningen vragen om een doordachte strategie, een sterk netwerk en wendbaarheid om snel in te spelen op ontwikkelingen. Om effectief bij te dragen aan de talentopgave, is het cruciaal dat we snel kunnen handelen. Zowel in daadkracht als in financiële middelen. Daarom was met de gemeenteraad afgesproken om een programmaplan te maken. De raad heeft dit programmaplan Talent vastgesteld in de raadsvergadering van 11 juni 2025. Hiermee heeft de gemeenteraad de inhoudelijke en financiële kaders voor de uitvoering van de talentopgave vastgesteld.

Hoewel we de afgelopen jaren al flinke stappen hebben gezet in de aanpak van de talentopgave (zie bijvoorbeeld de strategische opgave ‘stedelijke ontwikkeling’), is in deze Beleidsbegroting 2026-2029 dus het eerste (volledige) uitvoeringsjaar binnen de kaders van het programmaplan opgenomen. Zoals in het programmaplan verwoord zijn de activiteiten en inspanningen onderverdeeld in vier programmalijnen:

Wonen
We dragen bij aan concrete projecten die de woonkwaliteit voor talent verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn de realisatie van vernieuwende en betaalbare woonconcepten in het Hart van Hengelo en de Spoorzone Hengelo–Enschede, gericht op studenten en (young) professionals. Maar ook innovatieve woonvormen, zoals co-living en flexwonen. We stimuleren ook initiatieven die de levendigheid van deze gebieden vergroten, bijvoorbeeld door de combinatie van wonen met werkruimtes, horeca of cultuur. Daarnaast dragen we bij aan de mobiliteitstransitie door te investeren in slimme, duurzame mobiliteitsoplossingen die de doelgroep aanspreken rondom Openbaar Vervoer-knooppunten.

Werken
We investeren in de programmalijn werken. We focussen ons hier op het versterken van de verbinding tussen onderwijs en arbeidsmarkt in sectoren met grote personeelstekorten, zoals techniek en zorg. Het budget wordt ingezet voor het ontwikkelen van loopbaanoriëntatieprogramma’s op scholen, bedrijfsbezoeken en stages voor talent. We dragen bij aan het opzetten van campagnes en evenementen om bedrijven en carrièrekansen in Hengelo en Twente beter zichtbaar te maken. We stimuleren werkgevers om te investeren in vitaliteit, diversiteit en (inter)nationale aantrekkingskracht. Daarnaast worden initiatieven ondersteund die de samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid versterken. Denk aan innovatiehubs die onbenut talent actief koppelen aan opleidings- en werktrajecten in de regio.

Leven
We dragen bij aan concrete initiatieven die bijdragen aan een levendige, inclusieve en aantrekkelijke leefomgeving voor talent in de Hengelose magneet. Zo ondersteunen we bijvoorbeeld vernieuwende creatieve, culturele en maatschappelijke programmering gericht op studenten en (young) professionals, zoals evenementen, festivals, pop-up initiatieven en community-gedreven activiteiten. Ook maken we bijvoorbeeld experimenteerruimte mogelijk voor jonge makers en organisaties die met nieuwe concepten de stad willen verrijken. Ook de inrichting van toegankelijke ontmoetingsplekken, zoals creatieve broedplaatsen, flexibele buitenruimtes of multifunctionele (tijdelijke) plekken waar subculturen samenkomen kunnen worden ondersteund. Dit kan ook gelden voor vergroening en duurzame inrichting van de openbare ruimte, waarmee ontspanning, bewegen en ontmoeting worden gestimuleerd. Ook kan het gaan om bijdragen aan initiatieven die de bereikbaarheid van het totale (gezamenlijke) aanbod in Hengelo en Enschede verbinden, net als de verbinding met de omliggende kernen die deels afhankelijk zijn van dit aanbod.

Imago
We investeren om Hengelo te positioneren als een (inter)nationale hotspot voor talent binnen de groene technologische topregio Twente. We stemmen regionale marketinginitiatieven af om consistentie te waarborgen, met als doel een gezamenlijk merk op te bouwen voor Twente. Daarbinnen ontwikkelen we gerichte marketingcampagnes die Hengelo als innovatieve maakstad op de kaart zetten. We zorgen voor heldere keuzes in onze communicatie over wat wel en niet past bij het imago van Hengelo. Zodat alleen de sterke, onderscheidende (ON-brand) aspecten van wonen, werken en leven worden uitgelicht. We kunnen bijvoorbeeld maandelijks inspirerende video’s en interviews met jonge professionals op social media publiceren die vertellen waarom ze hier wonen en werken (storytelling).

Naast de inhoudelijke activiteiten per programmalijn investeren we ook in samenwerking en verbinding met de doelgroep en de samenleving. We organiseren samen met de doelgroep en de triple helix een serie TalentTops en andere bijeenkomsten om jong talent te verbinden en te inspireren. Denk aan netwerk- en matchmakingevents tussen bedrijven en talenten en een jaarlijks evenement met optredens, kunst en workshops. We werken intensief samen met Almelo, Enschede en Twente Board, want deze opgave heeft een flinke regionale dimensie. Voor een continue samenwerking met de doelgroep talent onderzoeken we de haalbaarheid van een future mentor programma in Twente In afstemming met Young Twente Board.

Tot slot kwam tijdens de gesprekken met uw raad over het programmaplan naar voren dat zowel de gemeenteraad als het college ook tijdens de uitvoering in gesprek willen blijven. Dit vanwege het gedeelde belang dat wordt gevoeld voor de talentopgave. Daaraan geven we in 2026 graag in samenspraak vorm, waarbij vanuit uw raad speciale aandacht gevraagd werd voor de positie van Mbo-opgeleiden. Dit zal dan ook expliciet terugkomen in onze gesprekken, getuige ook de door uw raad toegevoegde zin aan het programmaplan: "Mbo-opgeleiden zijn voor de arbeidsmarkt van essentieel belang. Dat maakt dat wij moeten zorgen dat ook deze groep in Hengelo blijft wonen en werken."