5.2.3 Economie

Welke belangrijke ontwikkelingen zien we voor 2023?

Vitale winkel- en horecastructuur
De trend van internetwinkelen was al langere tijd gaande en is door corona versterkt, dit zal effect hebben op de winkelleegstand. We dragen bij aan een vitale winkel- en horecastructuur op regionaal, stedelijk en wijk/buurtniveau door tijdig in te spelen op trends en ontwikkelingen in de detailhandel/retail/horeca sector. Met binnenstadpartners en ondernemers werken we aan het realiseren van een compact bruisend stadshart (met zo min mogelijk structurele leegstand), met onderscheidende aanloopgebieden om daarmee ook de economische aantrekkingskracht te vergroten.

Aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven
Samen met de Twente Board en stakeholders in Twente werken we aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Bedrijven vormen daarvan een belangrijke pijler. Een belangrijk deel van de economie in de regio is er direct en indirect aan verbonden. Vitale, toekomstbestendige bedrijventerreinen zijn belangrijk voor de economische toekomst. Er moeten voldoende locaties zijn maar, tegelijkertijd niet te veel aanbod. Dat zet immers druk op de kwaliteit en toekomstwaarde van de terreinen. Bovenal moeten de terreinen goed aansluiten bij de vestigingseisen en -wensen van de bedrijven en inspelen op trends hierin zoals robotisering, circulariteit, 3D-printing, groei van ZZP'ers en microbedrijvigheid, e-commerce etc. In het verleden zijn binnen Twente afspraken gemaakt over programmering van de bedrijventerreinen. Op basis van die afspraken hebben gemeenten een plan van aanpak moeten maken voor de hoeveelheid hectares bedrijventerrein. Borne en Hengelo worden in dit kader gezien als één bedrijvenmarkt. Er mogen bedrijfskavels uitgegeven worden op de locaties Westermaat, De Veldkamp, Westermaat Campus, Oosterveld en de Kanaalzone in Hart van Zuid. Wij verkennen samen met Borne de komende jaren wat de behoefte aan nieuwe bedrijfskavels is, aangezien de verkoop van de bestaande kavels de afgelopen jaren voorspoedig is verlopen. Hieronder valt ook een verkenning naar welk type bedrijvigheid de komende jaren onze economie het meest versterkt. In dat kader volgen we de ontwikkelingen rondom XL2.0 in Almelo nauwlettend, omdat we dat in samenhang willen bezien met onze eigen (mogelijk nieuwe) bedrijventerreinen.

Tegelijkertijd moeten wij er voor zorgen dat de bestaande werklocaties toekomstbestendig zijn; duurzaam ingericht, interessant voor de vestiging van nieuwe bedrijven en ze moeten mogelijkheden bieden voor uitbreiding van bestaande bedrijven. Dit vraagt blijvende aandacht voor vernieuwing van bestaande en verouderde (deel)locaties. Dit geldt in ieder geval voor de locatie Timmersveld.

Vrijetijdseconomie

Wij zien een groeiende vraag naar verbeterde vitaliteit bij mensen, een verdere integratie van de cultuurhistorie in de samenleving, de beleefbaarheid van het landelijk gebied, het verstevigen van de koppeling stad en omgeving en het stimuleren van bedrijven in de vrijetijdseconomie. De routenetwerken dragen in belangrijke mate bij aan een aantrekkelijke en beleefbare woonomgeving voor bewoners en bezoekers en stellen het bedrijfsleven in staat economische waarde te creëren.

De komende jaren ligt er een belangrijke opgave om de recreatieve routes in zowel Hengelo als in de andere Twentse gemeenten in kwalitatieve en kwantitatieve zin op orde te houden. Ook ligt er een kans op verdere ontwikkeling en innovatie van de routes en de digitale portal om inwoners en bezoekers ook in de toekomst te blijven bedienen. Hiervoor heeft Routenetwerken Twente een visiedocument opgesteld.

Relevante beleidsnota's

• Afspraken Regionale Bedrijventerreinen Programmering Twente 2019-2022

• Horecavisie (2017)

• Detailhandelsvisie (2012)

• Kantorenvisie (2012)

• Ontwikkelagenda Netwerkstad Twente (2013)

• Nota Vrijetijdseconomie Hengelo (2011-2021)

• Twente Werkt (2014)

• Werk maken van werk (2017)

• Nota grondbeleid (2017)

• Grondprijzennotitie (2020)

• Integraal actieplan binnenstad (2017)

• Regiodeal (2019)

• Strategienota Twente Board 2022

Verbonden partijen

Openbaar Lichaam Regionaal Bedrijven Terrein Twente
Het RBT heeft tot taak het ontwikkelen, realiseren, exploiteren en beheren van het bedrijventerrein XL, ten tijde van de vaststelling van deze regeling bruto groot ongeveer 180 hectare.

Twente Board
De arbeidsmarkt is regionaal en vraagt samenwerking om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zo optimaal mogelijk in te richten en om het Twents economisch profiel te helpen versterken. De Twente Board, waarvan de Twente Board Development de uitvoerende organisatie is (voorheen Regio Twente), levert een belangrijke bijdrage aan de positionering van Twente als vooraanstaande technologische topregio, zowel landelijk als in Europa. Ze faciliteert en versterkt de samenwerking in de regio. Niet alleen tussen de veertien gemeenten, maar ook tussen en met andere maatschappelijke sectoren en samenwerkingspartners van de gemeenten. De Agenda voor Twente en het Strategisch plan 2020-2025 van de Twente Board en wijze waarop daarin wordt samengewerkt, zijn daarbij richtinggevend.

Recreatieschap Twente

Een uitvoeringsorganisatie van en voor de 14 Twentse gemeenten. In opdracht van de Twentse gemeenten exploiteert zij de drie recreatieparken, het fiets- en wandelnetwerk en de routesystemen.

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor anders doen in 2023?

3.1.1 Hengelo kent meer banen, ook voor eigen inwoners

• Onze bedrijventerreinen zijn belangrijke vestigingsplaatsen voor bedrijven en voor onze werkgelegenheid. Bij een aantal bedrijventerreinen zien we de komende jaren een (vorm van) revitalisering c.q. herstructurering aankomen. Herstructureringen vergen zeer forse overheidsinvesteringen. Bovendien hebben bedrijventerreinen in de fase voor herstructurering een negatief effect op het vestigingsklimaat en kunnen het broedplaatsen vormen voor ondermijning. Er is derhalve alle reden om herstructurering te voorkomen. Dat kan door samen met het bedrijfsleven tijdig te investeren om de neergang te voorkomen en tegelijkertijd een bijdrage te leveren aan de Hengelose en regionale doelstellingen voor veiligheid, energietransitie, circulariteit, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Zo kan met minder publieke middelen beduidend meer worden bereikt. Hiertoe hebben wij het onderzoekstraject ‘investeringsgerichte aanpak bedrijventerreinen’ ingezet. Samen met de ondernemersverenigingen op onze bedrijventerreinen, maken wij inzichtelijk op welke bedrijventerreinen welke maatregelen de komende jaren nodig zijn om herstructurering te voorkomen en ze toekomstbestendig te maken. Toekomstbestendigheid raakt de aspecten klimaat, duurzaamheid, economische structuur, fysieke kwaliteit, sociaal weefsel en profilering en promotie. Uit het onderzoek zal blijken welke investeringen de komende jaren nodig zijn. Gewerkt wordt aan het ambitiedocument (de feitelijke ‘investeringsgerichte aanpak’ met gezamenlijke doelstellingen) met een bijbehorend uitvoeringsprogramma (acties, projecten en programma’s op korte en langere termijn). Het ambitiedocument wordt eind 2022 aan de raad voorgelegd.

• Samen met de gemeente Enschede gaan wij de gebiedsontwikkeling in de Spoorzone de komende jaren vormgeven. In deze gebiedsontwikkeling komen diverse ruimtelijk-economische aspecten samen. Zie ook programma 8.

• Uit de retailanalyse (2020) is gebleken dat wij de komende periode grotendeels kunnen vasthouden aan de basiskeuzes en beleidsopgaven zoals beschreven in de vigerende beleidsdocumenten (detailhandelstructuurvisie, horecavisie en nota Vrijetijdseconomie) en de koersdocumenten voor de binnenstad en Hart van Zuid. We willen de retailstructuur in Hengelo toekomstbestendig krijgen en houden. Op basis van de vigerende beleidsdocumenten, recente retail ontwikkelingen en de retail analyse (2020) zien wij voor de komende periode de volgende retail thema’s die aandacht vragen en nader uitgewerkt moeten worden. Hierbij zoeken wij voor de thema’s binnenstad en Hart van Zuid zoveel mogelijk de inhoudelijke en procesmatige afstemming met de omgevingsvisie voor dit gebied. Naast deze gebieden gaan we in 2023 aan de slag met de reductie van retailmeters buiten de winkelstructuur, door actief in te zetten op transformatie van winkels naar wonen en verplaatsing van deze winkels naar de binnenstad. Daarnaast willen wij in provinciaal en regionaal verband een helder kader scheppen voor de detailhandelsontwikkelingen op perifere winkellocaties en bedrijventerreinen. Wij houden hierbij rekening met veranderend consumentgedrag en innovatie binnen bedrijven. Grofweg zijn er vijf hoofdcategorieën waarvoor wij opnieuw de situatie en het beleid willen beoordelen:

  • ondergeschikte detailhandel binnen een bedrijf;

  • reguliere detailhandel op bedrijventerreinen;

  • internetwinkels/ showroom als verschijningsvorm;

  • horeca en leisure als ondersteunende functie op een bedrijventerrein en

  • Perifere Detailhandel Vestigingbrancheringslijst.

  Het college legt eventueel nieuwe beleidsvoorstellen voor aan de gemeenteraad.

3.1.2. Meer groei komt uit kennisintensieve en innovatieve industrie zoals de sector Hightech systemenen materialen.

• Een projectorganisatie zal de ontwikkeling van onder meer de Cleantech Campus The Green Box (Eaton terrein) faciliteren. The Green Box beoogt een Europees technologie, ondernemers- en wetenschapscampus te worden die zich toelegt op de ontwikkeling van haalbare en betaalbare oplossingen voor schone energie. The Green Box wordt de nieuwe thuisbasis voor startups, scale-ups, en onderzoeks- en ontwikkelingsgroepen die zich bezighouden met de transitie naar schone energie.

• In 2023 onderzoeken wij in samenwerking met Routenetwerken Twente en Hengelo Promotie hoe we bestaande recreatieve routes kunnen opwaarderen en nieuwe routes kunnen exploiteren. Focus ligt hierbij op de verbinding stad en omgeving en op de verbinding binnenstad/Hart van Zuid. Wij geven hiermee uitvoering aan de ambities uit de omgevingsvisies Hengeloos Buiten en Hart van Hengelo, waarin het sociale (ontmoeting, beleving, gezondheid), economische en cultuurhistorische belang van recreatieve routes wordt onderstreept.

Wat blijven we doen?

Economische ontwikkeling

• Uitvoering geven aan de programmalijnen uit de Agenda voor Twente en strategie Twente Board.

• Uitvoering geven aan Integraal actieplan voor een vitale Hengelose Binnenstad.

• Wij blijven werken aan de promotie van en de instroom in techniek (Techniekpact, Twente goes Techno), de bevordering van innovatie en export samen met het WTC Twente, Novel-T (Kennispark Twente), OostNL, High Tech Systems Park (Thales), Saxion en ROC van Twente (Hart van Zuid). Waar mogelijk blijven wij focus houden op maatregelen die het effect van de coronacrisis zoveel mogelijk dempen.

• Met binnenstadpartners en ondernemers werken wij aan het realiseren van een compact bruisend stadshart (met zo min mogelijk structurele leegstand), met onderscheidende aanloopgebieden om daarmee ook de economische aantrekkingskracht te vergroten. Dit doen wij door uitvoering te geven aan Integraal actieplan voor een vitale Hengelose Binnenstad, beleid te maken over de economische structuur in Hengelo en Twente en de Binnenstadsmonitor periodiek te actualiseren. Daarnaast blijven wij inzetten op acquisitie voor behoud, verplaatsing en aantrekking van ondernemers/investeerders passend bij de gebiedsprofielen. Verder blijven wij de ondernemers BIZ organisatie in de binnenstad (SCH) actief ondersteunen.

• Monitoren van het functioneren van de verschillende retailgebieden en themagericht blijven kijken naar structurele veranderingen in het retaillandschap. In samenspraak blijven met stakeholders om te bezien in hoeverre er reële transformatiemogelijkheden zijn.

• Om economische structuurversterking voor Hengelo binnen Twente vorm te geven is de Bestuursovereenkomst Sociaal Economische Structuurversterking (BOSS) leidend. Deze BOSS vraagt niet alleen om regionale inbedding richting de Twente Board maar blijft de komende jaren ook vragen om een gemeentelijke inbedding.

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

• Bestaande bedrijfslocaties verder ontwikkelen en onderhouden en/of herstructureren en verduurzamen.

• Verkoop van bedrijfskavels op de bedrijventerreinen Westermaat Campus, De Veldkamp, Oosterveld en Kanaalzone Hart van Zuid.

• Actualisering van de bedrijventerreinenaanpak. Aandacht houden voor mogelijke revitalisering onder meer waar vertrekkende bedrijven tot lege plekken leiden. Samen met ondernemersverenigingen inzicht krijgen in wat de bedrijventerreinen de komende jaren nodig hebben om toekomstbestendig te blijven c.q. te worden.

Economische promotie

• Wij versterken de groei van het lokale en regionale MKB en werken aan een sterke industriële sector. Wij promoten Hengelo als economische vestigingsplaats.

• De regionale acquisitie voor economische activiteiten in Logistiek en High Tech Systems en Materials.

• Om Hengelo te promoten blijven wij het stadsverhaal van Hengelo met de bijbehorende kernwaarden (DNA), de positionering binnenstad/merkwaarden en het (economisch) aanbod van Hengelo of het nu gaat om de binnenstad, Hart van Zuid, de winkelgebieden, de bedrijventerreinen en de evenementen bekend maken bij verschillende doelgroepen (investeerders, ondernemers, bewoners en bezoekers). Wij willen de herkenbaarheid, bekendheid en het uitdragen van het stadsverhaal met het bijbehorende aanbod verbeteren.

• Subsidiëren van Hengelo Promotie voor stadspromotie, evenementen en toeristische informatievoorziening.

• Marketing en communicatie voor Hengelo met als prioritaire gebieden de binnenstad en Hart van Zuid.

• Het Hengelose stadsmerk dat in 2020 is vastgesteld gebruiken als terugkerend beeld in de marketing en communicatie.

Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen

• Wij koesteren onze zittende ondernemers. Zij zijn belangrijke ambassadeurs voor onze stad. Wij werken intensief samen met ondernemers en andere belanghebbenden uit Hengelo, de regio en op landelijk niveau. Concreet betekent dit dat wij sterk blijven inzetten op het leggen en onderhouden van contacten met deze partijen.

• Vanuit economische duurzaamheid willen wij het juiste bedrijf op de juiste locatie huisvesten.

• Wij bevorderen ondernemerschap door regelgeving te vereenvoudigen en regeldruk te verlagen.

• Wij hanteren de gemeentelijke kaders en uitgangspunten zoals beschreven in het uitwerkingsplan evenementen voor de subsidiebeschikking aan Hengelo Promotie.

• Belastingen (laten) innen, zoals toeristenbelasting.

• Het organiseren en aansturen van de kermis.

• Het organiseren en aansturen van de (week)markt.

• Deelname aan het regionale acquisitie en accountmanagersoverleg.

Wat mag het kosten?

Financiële toelichting

3.1 Economische ontwikkeling (€ 7.000 nadeel)
Dit taakveld laat geen significante afwijkingen zien.

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur (€ 11.000 nadeel)
Op dit taakveld worden de uitgaven en inkomsten van de bedrijventerreinencomplexen verantwoord. Ieder jaar is uniek en derhalve niet 1 op 1 te vergelijken met andere jaren. Per saldo worden de toe- of afnames verrekend met de balans in de vorm van de boekwaarden. Hiervoor wordt verwezen naar de actuele herziening van de grondexploitatie per 1-1-2022 en de paragraaf 6.4 Grondbeleid in deze begroting. Verder laat dit taakveld geen significante afwijkingen zien.

3.3 Bedrijfsloket en -regelingen (€ 40.000 nadeel)
De afwijking op dit taakveld wordt enerzijds veroorzaakt doordat de geraamde kapitaallasten in 2022 lager uitvallen vanwege diverse investeringen die in 2021 niet gereed zijn gekomen (22-ZB-9.6). Het resterende verschil wordt veroorzaakt door loonindexatie en toerekening van uren.

3.4 Economische promotie (€ 6.000 nadeel)
Dit taakveld laat geen significante afwijkingen zien.