Beleidsmatige ontwikkelingen
Hengelo in verbinding: onze koers, de strategische agenda en talentopgave
Vorig jaar hebben we in de Zomernota en Beleidsbegroting onze ambities op basis van de Koers 2040 omgezet in middelen om deze ambities ook daadwerkelijk waar te maken. Hiermee is een belangrijke stap gezet in de realisatie van onze strategische opgaven. De vijf opgaven in de strategische agenda, die we 'Hengelo in verbinding' noemen zijn: Toekomstbestendige stedelijke ontwikkeling, toekomstbestendig sociaal domein, duurzame inrichting, wijkgerichte aanpak en de inwoner centraal.
In paragraaf 5.1 van de Beleidsbegroting 2024-2027 is toen een verkorte versie van de koers en de vijf strategische thema’s beschreven. Hierin werd duidelijk dat de significante daling van de beroepsbevolking misschien wel de grootste opgave is om de doelen te bereiken. Daarom is de talentopgave en bijbehorende groeiambitie beschreven als randvoorwaardelijk voor behoud/uitbouw van onze kwaliteit van leven in de toekomst. De talentopgave is in de nu voorliggende Beleidsbegroting beschreven in paragraaf 5.1.4.
We wisten ten tijde van de Zomernota 2023-2027 al dat het niveau van investeringen/nieuw beleid niet representatief was voor de komende begrotingsjaren. Het perspectief van de gemeentefinanciën is vanaf 2026 negatief. Tegen de afname van het gemeentefonds wordt vanuit gemeenten nog steeds geageerd. We beseffen ook dat de afname van het gemeentefonds vanaf 2026 steeds meer een voldongen feit wordt door het nieuwe kabinet Schoof. Dit vraagt zowel op landelijk dan wel gemeentelijk niveau dat de gemeentelijke taken en ambities met de bijbehorende middelen steeds in balans moeten worden gebracht. De afgelopen jaren hebben we bij het maken van keuzes het financieel perspectief (het veelbesproken ravijn) voortdurend in ogenschouw genomen. We hebben onze ambities afgestemd op het niveau van de te verwachten financiën. De VNG heeft gemeenten gevraagd om in beeld te brengen wat we als gemeente de afgelopen jaren niet hebben kunnen uitvoeren door de financiële krapte. Doordat wij ons ambitieniveau hebben afgestemd op de verslechterende en onzekere rijksinkomsten is dat voor ons niet te kwantificeren, zoals voor veel gemeenten geldt.
In dat licht hebben we er in Zomernota 2024-2028 op voorhand voor gekozen om scherp te prioriteren binnen onze strategische opgaven door kritisch te kijken waar de inzet van middelen op dit moment het grootste positieve en noodzakelijke effect voor Hengelo oplevert. Daaruit hadden we in deze nota drie topprioriteiten gesteld.
De talentopgave; die een wezenlijke bijdrage levert aan alle strategische opgaven en onze overkoepelende ambitie van groene technologische topregio.
Jeugd(hulp): binnen het sociaal domein zien we meerdere opgaven die onze aandacht vragen, maar de inzet van jeugd(hulp) is een opgave waar de kosten het hardst stijgen, de vraagstukken complex zijn en waar meer grip noodzakelijk is.
Energie & Warmte: onze ambities op het gebied van woningbouw en economische ontwikkeling zijn groot. Deze gaan hand in hand met de vraagstukken op het gebied van Energie en warmtevoorziening, het één bestaat niet zonder het ander.
Investeren binnen deze prioriteiten is belangrijk voor het welslagen van de ambities en de strategische agenda van Hengelo. We maken bewuste keuzes met een duidelijke focus: de Koers 2040.
Uiteraard zijn er ook eerder gedane bestuurlijk toezeggingen, projecten die al in gang zijn gezet of moties vanuit de raad die niet direct te herleiden zijn naar de drie topprioriteiten, maar die wel een plek hebben gekregen in de Zomernota 2024-2028 en de uitwerking in deze Beleidsbegroting. We vinden het belangrijk om vanuit een betrouwbare overheid onze toezeggingen na te komen en uit te voeren waar we ontwikkelingen in gang hebben gezet.
Voor het volledige afwegingskader en de keuzes die zijn gemaakt verwijzen we naar hoofdstuk 4 van de Zomernota 2024-2028. Aanvullend heeft uw gemeenteraad nog een aantal amendementen en moties aangenomen tijdens de raadsvergadering van 17 juli jl., waarin we in deze Beleidsbegroting in de volgende onderdelen op terug komen.
Doelen en beleidsindicatoren
Met ingang van de Beleidsbegroting 2022-2025 hebben we meer focus aangebracht in de begrotingsopzet voor de beleidsprogramma's. In samenspraak met de gemeenteraad zijn toen de doelen per begrotingsprogramma geconcretiseerd, waarbij nieuwe beleidsindicatoren aan de doelen zijn gekoppeld. We hebben er toen voor gekozen om de doelen en beleidsindicatoren meerjarig in tact houden om zo te bepalen of we de doelen halen. Het kan zijn dat door ontwikkelingen of bijstelling van beleid deze doelen aanpassing behoeven op basis van nieuwe beleidsnota’s. Dan zien we deze nieuwe doelen of de vervallen doelen ook terug als onderdeel van de betreffende beleidsnota.
In 2025 willen we een nieuw proces met de raad opstarten om de doelen en beleidsindicatoren aan te scherpen n.a.v de verdere uitwerking van de koers c.q. strategische agenda. We vinden het van belang dat de doelen in een volgende Beleidsbegroting worden aangescherpt, zodat deze weer in lijn liggen met wat we willen bereiken aan de hand van de koers c.q. de strategische agenda.
Wederom zien we in dit proces, zoals een aantal jaren geleden, een rol voor de gemeenteraad weggelegd. Hierbij zal ons college met voorstellen komen, zowel procesmatig als inhoudelijk (later in het proces).