8.7. Strategische agenda en overig nieuw beleid

Zoals in paragraaf 4.1 geschetst bouwen we aan een strategische agenda voor de toekomst. We willen juist investeren in de stad daar waar het hardste nodig is. We willen Hengelo aantrekkelijker maken op veel terreinen. Het bouwen aan een strategische agenda staat uitgebreid beschreven in paragraaf 5.1 'Hengelo in verbinding'.

In de Zomerbrief 2022-2026 hebben we in paragraaf 6.1 de nieuwe beleidsvoornemens weergegeven.
De grijs gearceerde regels in de tabellen hieronder zijn aanpassingen c.q. aanvullingen die hebben plaatsgevonden na de Zomerbrief 2022-2026. Deze beleidsvoorstellen worden na de tabellen toegelicht.

Hieronder worden alle nieuwe beleidswensen voor deze begroting gepresenteerd. De voorstellen vanuit ons college voor de strategische agenda en het overig nieuw beleid zijn in onderstaande overzichten op “ja” gezet. De totalen voor de strategische agenda en het overig nieuw beleid vindt u afzonderlijk terug in het financieel perspectief in paragraaf 4.2 'Van Zomerbrief naar Beleidsbegroting'. Indien p.m. in de tabel staat, zien wij er als college een opdracht in om het voorstel nader uit te werken. Hoe en in welke mate volgt later. In het geval van financiële consequenties komen we daar nader bij uw raad op terug. De cursieve teksten hebben betrekking op de voorbereidingskosten voor de strategische agenda voor nog uit te werken plannen (waarvoor nu € 0,8 miljoen wordt gevraagd om beschikbaar te stellen in 2023; zie 23-NB-9.4). De grijs gearceerde regels in de tabellen zijn aanpassingen c.q. aanvullingen die hebben plaatsgevonden na de Zomerbrief 2022-2026. Deze beleidsvoorstellen worden na de tabellen toegelicht.

In deze begroting stellen we uw gemeenteraad voor om middelen voor de strategische agenda beschikbaar te stellen (€ 2,2 miljoen in 2023 tot € 1,1 miljoen in 2026). Hieronder het overzicht met onze nieuwe beleidsvoorstellen voor de strategische agenda:

De strategische agenda wordt tot aan de volgende Zomernota 2023-2027 fasegewijs opgebouwd. De nog uit te werken grote maatschappelijke opgaven zullen afzonderlijk in politieke markten worden behandeld. Hierbij passen we het denkkader participatie toe.
Met de nu voorliggende begroting blijven we voortvarend inzetten op de uitvoering van ambities en diverse activiteiten. Dit gaat gepaard met een begrotingsomzet in 2023 van ruim € 347 miljoen. We verwachten dat we in de komende Zomernota nog aanzienlijke bedragen nodig hebben voor de uitvoering van de uitgewerkte grote maatschappelijke opgaven en het integraal huisvestingsplan onderwijs.

Ook de overige nieuwe beleidswensen voor de continue taken mogen we niet uit het oog verliezen. Hiervoor stellen wij uw gemeenteraad voor jaarlijks middelen beschikbaar te stellen (€ 1,3 miljoen in 2023 tot € 0,3 miljoen in 2026). Hieronder het overzicht met de overige nieuwe beleidsvoorstellen:

De grijs gearceerde regels in de bovenstaande tabellen zijn aanpassingen c.q. aanvullingen die hebben plaatsgevonden na de Zomerbrief 2022-2026. Deze beleidsvoorstellen worden hieronder toegelicht.

23-NB-2.2 Beheer en exploitatie fietsenstallingen Binnenstad

De fiets veilig stallen, zonder overlast en onveiligheid voor anderen

Gemeente Hengelo is hard aan de slag om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Onderdeel van een aantrekkelijke en bereikbare binnenstad is voldoende fietsparkeervoorzieningen.

Met hoogwaardige fietsenstallingen gaan we ervoor zorgen dat iedere bezoeker van de Binnenstad die met de fiets komt deze veilig kan stallen, zonder dat dit overlast en onveiligheid voor anderen veroorzaakt.

In de Beleidsbegroting staat aangegeven dat in 2022 de nadruk gaat liggen op het realiseren van hoogwaardige fietsparkeerplekken in samenhang met de uitvoering van de projecten van de aantrekkelijke binnenstad.

Urgentie voor nieuw beleid
In de kredietaanvragen m.b.t. het Marktplein, het Wetplein en Lange Wemen is rekening gehouden met de bouw van drie fietsenstallingen. In deze voorstellen is echter nog geen rekening gehouden met het beheer en de exploitatie van deze fietsenstallingen en de financiële consequenties daarvan.

Drie nieuwe fietsenstallingen in de binnenstad

Op het Marktplein komt een ondergrondse fietsenstalling bij de Kiosk. Op 31 maart 2021 heeft de gemeenteraad definitief akkoord gegeven op het ontwerp van het Marktplein. Dit is inclusief een fietsenstalling met circa 250 plekken. In de fietsenstalling is ruimte gereserveerd voor een beheerder. Naar verwachting wordt de fietsenstalling vanaf medio 2023 in gebruik genomen. En dient er een vorm van bewaking aanwezig te zijn.

Voor De Wetstraat heeft de gemeenteraad ingestemd met een nieuwe inrichting en het uitvoeringskrediet beschikbaar gesteld (9 maart 2022). Onderdeel daarvan is een bewaakte fietsenstalling met 143 plaatsen. In het raadsadvies voor De Wetstraat is destijds de kanttekening gemaakt dat de bewaking van de fietsenstalling nog nader uitgewerkt dient te worden en nog bepaald moet worden waaruit dit gedekt gaat worden. Onderdeel van het ruimtelijke ontwerp is een beheerdersruimte. Daarvoor is zowel ruimte als financiële middelen gereserveerd. Naar verwachting wordt de fietsenstalling vanaf 2024 in gebruik genomen.

Op dit moment is de fietsenstalling Kloosterhof dagelijks geopend en worden de fietsen gratis bewaakt voor bezoekers van de binnenstad door de mensen van SWB. Vanuit de ruimtelijke ontwikkeling Lange Wemen wordt gewerkt aan nieuw ontwerp en inrichting. Eén van de uitgangspunten is een bewaakte fietsenstalling. De capaciteit van de stalling zal tussen de 250 – 500 fietsparkeerplaatsen zijn. Naar verwachting wordt de ontwikkeling in 2027 opgeleverd. Als gevolg van de bouwplaatsinrichting van de horecawand verwachten we dat deze fietsenstalling in de loop van 2023 zal moeten verdwijnen. Het streven is om dan de fietsenstalling onder de markt gereed te hebben zodat deze in eerste instantie de functie van bewaakte fietsenstalling in de binnenstad kan overnemen.

Structurele middelen voor bewaking

Met de uitbreiding van de bewaakte fietsenstallingen in de binnenstad is het van belang dat er structurele middelen beschikbaar worden gesteld voor de beheer en exploitatie van de stallingen.
Er zijn verschillende scenario’s onderzocht op welke wijze de fietsenstallingen bewaakt kunnen worden. Dit kan met bemensing, toezicht op afstand of met automatische toegangscontrole en beheer op afstand.

Geadviseerd wordt om te kiezen voor bewaakte fietsenstallingen door middel van personele inzet. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:

• De beheerder zorgt voor een hoog veiligheidsgevoel bij de bezoekers van de binnenstad. De bezoeker maakt bij de ingang van de stalling kennis met de beheerder die de fietsen bewaakt.

• De beheerder heeft een gastheerfunctie door bezoekers aan de binnenstad te begroeten, fietsen in- en uit te checken en gebruikers te assisteren waar nodig.

• Dagelijks beheer en onderhoud is geborgd: op rustige momenten van de dag zorgt de beheerder dat de stalling netjes blijft.

• De beheerder vervult een maatschappelijke functie. Als gemeente creëren we actief extra arbeidsplaatsen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die volledig meedraaien in de maatschappij.

• Met inzet van een beheerder is er ook de gelegenheid om extra services aan te bieden, zoals het uitvoeren van fietsreparaties, het opladen van de elektrisch fiets, het huren van fietsen, het lenen van kinderwagens of rolstoelen, het ophalen van pakketjes of het gebruik maken van kluisjes.

• Bij toezicht op afstand is te allen tijde iemand nodig die bij calamiteiten of onraad ter plekke moet kunnen gaan. Ook dit vergt veel personele inzet zonder dat dit bijdraagt aan het veiligheidsgevoel van de binnenstadsbezoeker en een gastvrije binnenstad.

De uiteindelijke jaarlijkse lasten verschillen ook relatief weinig van elkaar. Toezicht met alleen camera’s zonder de mogelijkheid om bij een incident ter plaatse te gaan is wel duidelijk goedkoper. Dit zal uiteindelijk tussen circa € 75.000 en € 100.000 per jaar kunnen schelen, maar heeft verder geen enkele van de hierboven genoemde voordelen.

Dit betekent dat het volgende voorstel wordt gedaan. Zodra de fietsenstalling onder het Marktplein opgeleverd wordt kan de fietsenstalling Kloosterhof tijdelijk worden ingezet als bouwterrein. Er blijft dan 1 bewaakte fietsenstalling in de binnenstad in 2023. Met ingang van 2024 wordt de fietsenstalling Wetplein opgeleverd en zijn er twee bewaakte fietsenstallingen in de stad. Indien de raad in het Masterplan Lange Wemen instemt met een bewaakte fietsenstalling zal een kredietaanvraag worden gedaan voor de realisatie van de parkeergarage met daarbij een exploitatievoorstel waarbij ook middelen worden gevraagd voor de exploitatie van de fietsenstalling. Naar verwachting zal die stalling dan in 2027 in gebruik kunnen worden genomen.

23-NB-6.6 Transformatieplan voor een toekomstbestendig sociaal domein

Voor een toekomstbestendig sociaal domein is het noodzakelijk dat we de zorg en ondersteuning anders organiseren. Voor het transformatieplan sociaal domein verwijzen wij naar het afzonderlijke, eerder aangeboden raadsadvies (zaaknummer: 3462621). De inhoudelijke en financiële vertaling ervan is verwerkt in deze begroting en treft u op hoofdlijnen in deze begroting aan in de paragrafen 5.1 Hengelo in verbinding en paragraaf 5.2.6 Sociaal domein. Er is een transformatie van het sociaal domein noodzakelijk om binnen de structurele financiële kaders (d.w.z. een meerjarig sluitende begroting) te blijven.

23-NB- 9.1 Programma Digitale Transformatie

In een tijd waarin de maatschappij, mede onder invloed van nieuwe technologieën, sneller verandert dan ooit is Digitale Transformatie een kans en noodzaak om als gemeente relevant te blijven voor de stad bij het aanpakken van ‘nieuwe’ maatschappelijke opgaven. En dat gaat veel verder dan het digitaliseren van processen. Het omvat een andere oriëntatie, een meer klantgerichte houding, een wendbare organisatie en een beter gebruik van nieuwe technologieën. Zo kan er meer toegevoegde waarde voor de maatschappij en vertrouwen door de maatschappij worden gecreëerd. Door in te zetten op de Digitale Transformatie kunnen we onze dienstverlening verbeteren en aan de verwachtingen van inwoners (blijven) voldoen. We moeten er daarbij goed oog voor houden, dat de inwoners die minder digitaal vaardig zijn mee kunnen blijven komen.

De gemeente Hengelo wil dit jaar starten met het programma Digitale Transformatie. Bij Digitale Transformatie is het belangrijk dat de gemeente nieuwe rollen pakt, ontwikkelingen tijdig ziet aankomen en daar pro-actief mee aan de slag gaat, samen met inwoners en bedrijven.

Deze organisatieveranderingen hebben als doelstelling om de organisatie wendbaarder en pro-actiever de samenleving te laten bedienen.

Om de digitale transformatie succesvol te implementeren en verder uit te rollen is extra geld en menskracht noodzakelijk. 2022 wordt gebruikt om het programma verder vorm te geven en uit te werken.

Op dit moment denken wij vanaf 2023 € 375.000 per jaar extra nodig te hebben om echt aan de slag te kunnen met deze maatschappelijke opgave. We kiezen er echter nu voor om alleen voor de eerste drie jaar de gevraagde financiële middelen in te zetten. Na twee jaar gaan we de opbrengsten van het programma Digitale Transformatie in het algemeen en specifiek de nu gevraagde extra inzet op toegevoegde waarde evalueren, zodat we eventueel in de daaropvolgende Zomernota alsnog het structurele karakter vorm kunnen geven.

23-NB-4.1 IHP onderwijs 2023 - Uitbreiding basischool de Hunenborg

Het schoolbestuur Symbio heeft een aanvraag ingediend voor een uitbreiding van basisschool De Hunenborg aan de Old Ruitenborgh 31. Door de voorgenomen sluiting van de naburige Kuypersschool van het schoolbestuur de Brigantijn zullen naar verwachting 80 leerlingen hun overstap maken naar de Hunenborg. Het huidige pand beschikt over onvoldoende capaciteit om de leerlingen van beide scholen te huisvesten.

Het schoolbestuur heeft gevraagd om 350m2 om drie lokalen, twee kantoren en een speellokaal te realiseren. Gezien het aantal leerlingen is dat te hoog. Voorstel is om 285m2 om de bouw van drie lokalen en een speellokaal te realiseren. De stichtingskosten bedragen € 3.000 per m2 bvo.

23-NB-4.2 Integraal huisvestingsplan onderwijs (2024 e.v.)

In samenwerking met schoolbesturen werken wij aan een Integraal Huisvestingsprogramma (IHP) voor het primair, speciaal en voortgezet onderwijs. Dit koersdocument zet uiteen hoe de gemeente samen met de schoolbesturen de komende jaren integraal en planmatig investeert in de huisvesting van het onderwijs. Het IHP maakt de benodigde investeringen op de lange termijn (tot 2050) inzichtelijk.

In het najaar nemen we de gemeenteraad in een beeldvormende politieke markt mee in de contouren van de scenario’s en benodigde investeringen van de verschillende scenario’s. Met input van de gemeenteraad ten aanzien van de scenario’s wordt er met de onderwijspartners verder gewerkt aan het IHP om vervolgens richting de nieuwe Zomernota met ingang van 2024 te komen tot een definitief uitvoeringsprogramma.

Het investeringsprogramma biedt inzicht in de investeringen voor de komende jaren die nodig zijn om passende en adequate huisvesting voor de scholen binnen de gemeente Hengelo te waarborgen. Dit gaat onder andere om de uitbreiding of renovatie van een school, maar ook het verbeteren van het binnenklimaat. Met deze investeringen voldoet de gemeente aan haar zorgplicht op het gebied van onderwijshuisvesting. Dit raakt ook andere taakvelden zoals duurzaamheid, wonen, onderwijs en jeugd.

Door de komende jaren te investeringen in onderwijshuisvesting zorgt de gemeente ervoor dat alle leerlingen in Hengelo in passende en adequate schoolgebouwen les krijgen.